Paul Verheijen

JHERONYMUS BOSCH (navolger)

Passietriptiek

Groothoofdig

Deze grote en dramatische passietriptiek werd in de 19e eeuw nog beschouwd als een origineel werk van Jheronimus Bosch vanwege de duidelijke signatuur linksonder op het middenpaneel.
Rond 1900 werd dit echter al betwijfeld en sindsdien wordt het drieluik beschouwd als een werk in de trant van Bosch.
De niet-figuratieve buitenzijden met natuursteenimitatie zijn op deze webpagina niet afgebeeld.

Als hoofdvoorstelling is de Doornenkroning van Christus afgebeeld, op het linkerluik geflankeerd door de Gevangenneming en rechts de Geseling.
De drie scènes zijn tegen een gouden achtergrond geplaatst, die weer door duisternis is omgeven.
In de hoeken bevechten in grisaille geschilderde engelen vuurspuwende duivels.
De drie composities zijn vrijwel identiek opgebouwd: rond Christus verdringt zich een aantal mannen.
Op het linkerluik heft Petrus zijn dolk (met het messenmakerslettermerk M) om het oor van Malchus af te slaan, in het midden kijken Pilatus en Kajafas toe hoe een doornenkroon op Christus' hoofd wordt gedrukt terwijl een Romeinse soldaat (SPQR staat op zijn rode mouw) Christus' mantel vastgrijpt.
Op het rechterpaneel wordt Christus met zowel een gesel als een takkenbos door twee mannen gegeseld, terwijl twee andere mannen hem vasthouden.

Het passiedrieluik is waarschijnlijk vervaardigd door een schilder horend bij een groep in Antwerpen werkzame Boschnavolgelingen die als gemeenschappelijk kenmerk hebben dat de afgebeelde personen overdreven karikaturale 'groothoofdige' koppen hebben.
Een merkwaardig detail is te zien bij de Geseling: op de ontblote knie van de man rechts schuin achter Christus zit een insect.
Van de drie afzonderlijke panelen bestaan verschillende versies.
Jheronimus Bosch (navolger)
Gevangenneming, Doornenkroning en Geseling van Christus (1530-50)
Olieverf op eiken, 140 x 170 cm (middenpaneel), 152 x 85 cm (zijpanelen)
Valencia - Museo de Bellas Artes
2016 Paul Verheijen / Nijmegen