Paul Verheijen

SAMARITAANSE VROUW

Merkwaardig

In de Samaritaanse stad Sichar vindt een gesprek plaats bij de bron van Jakob tussen Jezus en een vrouw dat om veel redenen eigenaardig te noemen is.
Van oudsher waren er problemen tussen Joden en onreine Samaritanen.
In Jezus' tijd gingen ze niet met elkaar om.
Bovendien is het ongebruikelijk dat een man een vreemde vrouw aanspreekt.
Jezus vermijdt een ontmoeting met Samaritanen niet, zoekt hen wellicht juist op en dat het hier bovendien ook een vrouw betreft, is voor hem blijkbaar ook niet van belang.

De inhoud van het gesprek is eveneens hoogst merkwaardig, omdat Jezus daarin onder meer blijk geeft dat hij op de hoogte is van het privéleven van de vrouw.
Zij moet dan wel constateren dat ze met een profeet te maken heeft.
(Johannes 4,1-30)

Het christendom hanteerde dit verhaal - naast dat van het rotswonder van Mozes - als teken voor het leven gevende water, zoals zij het wonder van Kana en de broodvermenigvuldiging gebruikten als tekens voor het levend makende brood.
Een dubbele lading dus in de verwijzing naar doop en levensdrank.

Het iconografisch teken is eenvoudig: een vrouw met een emmer bij een put en daarnaast Jezus, zittend of staand.
In wezen is dit schema nooit veranderd.
Slechts de aankleding veranderde: het landschap en de (later in het verhaal aanwezige) apostelen.
Op enkele uitzonderingen na verdween het thema in de 18e eeuw.
2016 Paul Verheijen / Nijmegen