Paul Verheijen

SIXTIJNSE KAPEL

PROFEET JOËL

Geringe kennis

Joël ('JHWH is God'), van wie slechts bekend is dat hij de zoon was van de verder ook volstrekt onbekende Petuël, moet opgetreden zijn rond 400 VGJ, na de Babylonische Ballingschap, omdat hij meldt dat Jeruzalem is hersteld (Joël 4,1 en 7).
Het kleine geschrift dat zijn naam draagt en onderdeel is van de serie twaalf kleine profeten in het Eerste Testament, is de enige informatiebron over hem.
Het beschrijft suggestief een strafgericht van JHWH naar aanleiding van wangedrag van zijn volk als een sprinkhanenplaag en als een beslissende ‘Dag van Jahwe’ (hoofdstuk 1-2), waarna messiaans heil of straf aangezegd wordt (hoofdstuk 2-4).\

Ondanks de geringe omvang had het invloed op ideeën en terminologie van de apocalyptiek in het Tweede Testament, bijvoorbeeld met de 'Dag van Jahwe' en het beeld van de sprinkhanen.
De belangrijke tekst over de uitstorting van de Geest van JHWH over alle mannen en vrouwen van het Godsvolk zonder uitzondering (3,1-2) wordt in de Handelingen van de apostelem (2,16-21) geci-teerd en toegepast op de universaliteit van de pinksterervaring.

En ondanks de geringe kennis over zijn persoon worden zijn relieken bewaard in de Sint Anastasia-kathedraal in het Kroatische Zadar en wordt hij samen met Ezra kerkelijk herdacht op 13 juli.

Michelangelo en Rubens

Omdat er niets bekend is over de persoon Joël, laat staan over zijn uiterlijk, hebben kunstenaars volledig de vrije hand in de uitbeelding.
Joël is een van de zeven profeten die Michelangelo op het plafond van de Sixtijnse Kapel schilderde.
Opvallend is zijn ritmische houding en het gebruik van verschillende horizontale binnenlijnen voor de kleding, wat opvalt in vergelijking met sommige van de andere fresco's.
Men veronderstelt dat het gezicht van Joël dat van Bramante (1444-1514) is.
Het lijkt zowel wijsheid, minachting en een intense blik te combineren.
De open rol in Joëls handen - waarvan we alleen de onbeschreven onderkant zien - versterkt dit gevoel van wijsheid.

Rubens maakte een eeuw later een krijttekening van deze Joël.
Michelangelo (1475-1564)
Profeet Joël (1508-12) (links)
Fresco
Rome - Vaticaanse Musea - Sixtijnse kapel

Peter Paul Rubens (1577-1640)
Profeet Joël (1601-02) (rechts)
Zwart en rood krijt, 37 x 47 cm
Parijs - Louvre
2016 Paul Verheijen / Nijmegen