Paul Verheijen

FRA BARTOLOMEO

Madonna della Misericordia

Perfect

Vasari schrijft in zijn Vite over dit paneel van Fra Bartolomeo het volgende:
Evenzo schilderde hij in de San Romano een altaarstuk op doek, van een Onze-Lieve-Vrouw van Barmhartigheid, geplaatst op een stenen sokkel, met engelen die haar mantel ophouden; en met haar beeldde hij een menigte uit, op de trappen van een bordes, de een staand, de ander zittend, weer anderen knielend, terwijl ze kijken naar een Christus in den hoge, die vuurstralen en bliksemschichten op hen laat neerdalen. In dit werk liet Fra Bartolomeo inderdaad zien hoe goed hij was in het aanbrengen van overgangen tussen verschillende schaduwen en donkere tinten op zijn schilderingen, waarmee hij sterk reliëf bewerkstelligde, terwijl hij tevens blijk gaf van zijn voortreffelijke meesterschap in de moeilijkheden van zijn vak, zowel koloriet en ontwerp als inventie: 'dit werk was het beste dat hij ooit maakte'*.

* 'opra tanto perfetta quanto facesse mai'

Opschriften

Het altaarstuk bevat drie inscripties van boven naar beneden:
  • MISEREOR SUP[er] TURBAM
    [Ik heb medelijden met al die mensen, de Latijnse Vulgaatvertaling van Marcus 8,2]
  • M[ate]R PIETATIS ET MI[sericordia]E
    F.S.O.P. (=FRATER SEBASTIANUS ORDINIS PRAEDICATORUM)

    [Moeder van liefde en medelijden
    Broeder Sebastianus van de orde der predikheren (=dominicanen)]
    De initialen horen bij Sebastiano Lambardi da Montecatini, een edelman uit Lucca; zijn familiewapen is tussen de initialen geschilderd.
    Hij had in de kloosterkerk van San Romano aldaar - waar hij broeder was geweest - een kapel laten bouwen waarvoor dit altaarstuk bestemd was.
    Rechtsonder is hij knielend afgebeeld echter als wereldlijk persoon in rood gewaad.
  • M.D.XV. F. Bartholomeus Or[dinis Pre[dicatorum] Picto[r] Florentinus
    [1515 Broeder Bartolomeus van de orde der predikheren, Florentijns schilder]
Fra Bartolomeo (1472-1517)
Madonna della Misericordia (1515)
Olieverf op doek, 392 x 268 cm
Lucca - Museo Nazionale di Villa Guinigi
2016 Paul Verheijen / Nijmegen