De Flakturm Friedrichshain was een Flakturm-complex, dat niet alleen diende ter bescherming tegen luchtaanvallen, maar ook als militair hospitaal en als opslagplaats voor kunstwerken. Tijdens de Slag om Berlijn in de Tweede Wereldoorlog speelden de torens en hun verdedigers een sleutelrol in de verdediging van het gebied tege het oprukkende Rode Leger door middel van ondersteunend vuur uit de zware luchtafweerkanonnen. Zo vonden er tussen 25 april en 2 mei 1945 hevige gevechten plaats met het 7e Schutterskorps van de Sovjet-Unie en werd de opmars van het Rode Leger rond het park Friedrichshain aanzienlijk vertraagd. Op 6 mei, een paar dagen na de nederlaag van het Berlijnse garnizoen, werd de L-Turm in brand gestoken. Naar schatting 434 schilderijen uit de Berlijnse Gamäldegalerie gingen in vlammen op. Ook het hier met een zwart-wit foto afgebeelde werk van Caravaggio ging daarbij verloren.
Menselijke zwakheid
In afwijking van de iconografische traditie toont Caravaggio's compositie op groot formaat niet Jezus biddend op de Olijfberg, ondergedompeld in een dramatische dialoog met zijn Vader, maar draait het om de slaap van de discipelen. Tegen een slecht gedefinieerde landschapsachtergrond ligt Petrus achterover op de grond als een antieke riviergod, parallel ten opzichte van het beeldvlak. Jezus is van achter hem gekomen en heeft de discipel uit de slaap gewekt; de retorische gebaren van zijn handen onderstrepen zijn verwijtende en waarschuwende woorden. Jakobus en Johannes liggen rechts en zijn nog steeds in slaap verzonken. Petrus heeft zijn ogen geopend maar lijkt de dramatische woorden van Jezus nauwelijks te horen. Zijn kalme gezicht, in profiel gezien en starend in de ruimte, en roerloze houding vormen een vreemd contrast met de nadrukkelijke gebaren en gezichtsuitdrukking van de Zoon van God. Het nachtelijke tafereel wordt dramatisch verlicht door maanlicht. Het onderwerp van het schilderij is niet Jezus' angst voor de dood, maar de menselijke zwakheid van zijn discipelen, die nog steeds niet in staat zijn om beproevingen te doorstaan, de wanhoop en het drama van het moment niet te registreren en bijna door de naderende gebeurtenissen van de passie heen slapen.
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610)
Cristo nell'orto (1604-05)
Olieverf op doek, 154 x 222 cm
v/h Berlijn - Gemäldegalerie (vernietigd in 1945)
