Paul Verheijen
Hoofdmenu Zoeken Aanvullingen E-mail Actueel Site info Bijbel Exposities Films Heiligen Steden Kunstenaars Boeken Exegese


Hoofdmenu Aanvullingen E-mail Site info Actueel

GOVERT FLINCK

Dubbele zegen door Isaak

1634

1646

Bedrog

Ja, de geur van mijn zoon
is als de geur van een akker
die door JHWH is gezegend.
Dauw van de hemel zal God je geven,
vruchtbare grond,
met overvloed van koren en most.
Volken zullen je dienen
en natiën voor je buigen;
je moet heersen over je broers,
en de zonen van je moeder moeten voor jou buigen!
Wie jou vervloekt, zal vervloekt zijn;
wie jou zegent, zal gezegend zijn!
(Genesis 27,27-29)
De oude, blinde Isaak geeft met deze woorden zijn zoon Jakob zijn zegen.
Naast hen staat Isaaks vrouw Rebekka.
Het was de bedoeling dat Isaak Esau zou zegenen, Jakobs oudere tweelingbroer.
Rebekka wilde echter dat Jakob de zegen zou krijgen.
Zij raadde hem aan zijn handen te bekleden met een geitenvel, zodat ze net zo aan zouden voelen als die van de harige Esau.
De truc slaagde, want hoewel Isaak de stem van Jakob leek te herkennen, zegende hij hem toch.

Rembrandts leerling

De stijl van zijn leermeester Rembrandt is goed te zien in deze twee schilderijen van Govert Flinck.
Isaak heft, gezeten in bed, zijn zegenende hand, terwijl zijn andere hand Jakobs hand betast die met geitehuid is overtrokken.
De spanning is te lezen op de gezichten van Jakob en Rebekka.
Hoewel in het bijbelverhaal niet duidelijk wordt of Rebekka getuige is van deze zegen, heeft Flinck haar er prominent bij betrokken.
Volgens het verhaal wilde Isaak zich voor hij Jakob zegent eerst tegoed doen aan het wildbraad om op krachten te komen.
Aan de volle schaal te zien heeft hij daar weinig van genomen.
Of de wijnbeker die hij vervolgens van Jakob kreeg aangereikt tot de bodem is leeggedronken, is moeilijk te zeggen.

Vergeleken met de versie uit circa 1634 zijn in de circa twaalf jaar later gemaakte tweede versie de kleuren warmer en is de scène intiemer.
De latere versie maakte Flinck drie jaar nadat hij het atelier van Rembrandt had verlaten.
Govert Flinck (1615-1660)
Isaak zegent Jakob (circa 1634)
Olieverf op doek, 124 x 151 cm
Utrecht - Catharijneconvent

Isaak zegent Jakob (1646)
Olieverf op doek, 117 x 141 cm
Amsterdam - Rijksmuseum
2016 Paul Verheijen / Nijmegen