ALMA TADEMA

Voorbeeld voor spektakelfilms

De tien plagen van Egypte

Nadat Mozes de farao van Egypte met klem verzocht heeft het joodse volk terug te laten keren naar hun land en de farao dat even halsstarrig weigerde, verzint God tien plagen om de farao overstag te laten gaan.

Water verandert in bloed
Kikkerplaag
Luizen of muggenplaag
Steekvliegenplaag
Veepest
Zweren
Hagel
Sprinkhanenplaag
Duisternis
Dood van eerstgeborenen

De tiende en laatste plaag betreft de dood van alle Egyptische eertsgeboren, zowel mens als vee, en treft dus ook de farao.
Die rampzalige nacht nog liet hij Mozes en Aäron ontbieden en sommeerde hij de Israëlieten het land onmiddellijk te verlaten.
^{(Exodus 7:14 - 12:36)}

Lourens Alma-Tadema

Het is deze laatste scène die Lourens Alma-Tadema heeft geschilderd.
Rechtsboven zien we Mozes en Aäron.
De farao treurt om zijn zoon.
De duisternis van het schilderij - er branden slechts enkele kaarsen - weerspiegelt de intense treurnis van vader-farao.
Pas na lang kijken kun je alle figuren en details goed onderscheiden.

Alma-Tadema inspireerde filmmakers.
Soms betreft het een direct beeldcitaat.
Zijn schilderijen dienden als informatiebron over de aankleding van ruimtes in de klassieke oudheid.
Daarvan zijn al talloze voorbeelden te geven vanaf het begin van de filmgeschiedenis.

L'Exode (1910)

De Dood van de Eerstgeborene vertoont opvallende overeenkomst met een scène uit de film L'Exode van Louis Feuillade.
De dode zoon heeft ook hier een ontblote borst en benen en is in het midden afgebeeld.
Liggend op zijn rug is zijn houding als die van de dode Christus die wordt vastgehouden in pietà-voorstellingen.

The Ten Commandments (1956)

In The Ten Commandments van Cecil B. DeMille houdt de vrouw van de farao het kind op dezelfde manier vast, waarbij de bungelende arm en het achteroven hangende lichaam duidelijk in beeld blijven.
De farao draagt in deze film een hoofddeksel dat eveneens schatplichtig is aan Alma-Tadema.

Exodus: Gods and Kings (2014)

Ook voor Exodus: Gods and Kings van Ridley Scott was dit schilderij een belangrijke bron.
Net als in het schilderij houdt de farao het kind zo stevig vast dat een van diens armen naar beneden valt.
Hier is de scène echter meer in duisternis gehuld en verschijnt dragen de personages nachtkleding.

Als Tadema enkele decennia later was geboren, zou hij misschien filmmaker zijn geworden.
Nu kan hij met recht beschouwd worden als Setdresser avant la lettre.
De filmindustrie is deze in het Friese dorp Dronrijp geboren schilder tot op de dag van vandaag veel dank verschuldigd.

Lourens Alma-Tadema (1836-1912)
Death of the first-born (second version) (opus CIII 1872)
Olieverf op doek, 77 x 125 cm
Rijksmuseum - Amsterdam