FERDINAND BOL
Offer van Isaak
|
God stelt Abraham op de proef en beveelt hem zijn zoon Isaak te doden en te offeren.
Abraham bouwt een altaar, schikt het hout, bindt zijn zoon Isaak en legt hem op het altaar boven op het hout. Abraham strekt zijn hand uit en en neemt het mes om zijn zoon te slachten. Maar een engel roept tot hem uit de hemel en voorkomt de slachting. Genesis 22 Nogal wat christenen beschouwen het verhaal van Abraham en Isaak als een belangrijke prefiguratie van Christus, die zichzelf offerde om de mensheid te verlossen. Protestanten zien daarbij Abrahams optreden als exemplarisch voor een rotsvast geloof, katholieken wijzen er met name op dat geloof altijd zichtbaar moet worden gemaakt in daden. Wat de bedoeling van Ferdinand Bol precies is geweest valt moeilijk op te maken en is waarschijnlijk afhankelijk geweest van de opvattingen van zijn opdrachtgever. Mogelijk dat hij zich uitsluitend heeft laten leiden door de schilderijen die zijn meester Rembrandt had gemaakt van dit bijbelverhaal. Zie de betreffende pagina: Rembrandt - Kinderoffer Bol situeert het verhaal van Abraham en Isaak zoals beschreven in de bijbel: op een soort berg. Afwijkend is het beslissende moment, wanneer de engel tussenbeide komt. Hij laat de engel Abraham lijfelijk tegenhouden door hem bij zijn arm te grijpen, in plaats van hem vanuit de hemel toe te spreken. Bol koppelt Bol de drie figuren met een diagonaal aan elkaar, die loopt van de linkerarm van de engel boven, via Abraham, naar de linkerarm van het slachtoffer. Het mes valt evenwijdig aan deze lijn. Opvallend is Bols' uitbundige gebruik van licht. Isaaks lichaam dat baadt in het licht. Is dit clair-obscur een doel op zich of een middel tot betekenisoverdracht? Ontegenzeggelijk is in elk geval de invloed te onderkennen van Caravaggio door wie ook Rembrandt sterk is beïnvloed in zijn beide versies van dit verhaal. |
|
Ferdinand Bol (1616-1680)
Offer van Isaak (1646) Olieverf op doek, 272,8 x 215 cm Lucca - Palazzo Mansi |