JHERONYMUS BOSCH
Aanbidding door de koningen
VuurvogelBinne de muren van een (stal?)ruïne brengen de drie koningen hun geschenken naar de nieuwgeboren koning. De ouste koning knielt, heeft zijn kroon uit eerbied op de grond gelegd en biedt een gouden schaal en kan aan.De zwarte koning heeft een bokaal in handen waarop een feniks, de vuurvogel, prijkt. De inhoud van de bokaal zal dus waarschijnlijk de wierook zijn. Het vaatwerk van de derde koning bevat dan de mirre. Jozef is als oude voedstervader van het Christuskind links van het tafereel geplaatst. Achter hem kijkt een herder door een open venster. Wat hoger in een nis onder het afdakje zit een uil, de vogel die telkens weer opduikt in de schilderijen van Jheronimus Bosch. De os lijkt van het tafereel weg te kijken en van de ezel is alleen het achterwerk in beeld. Twee herders kijken rechts eveneens door een open venster, terwijl een van hen zijn hand warmt aan een vuurtje. Drie engelen houden een groen (ere?)kleed boven de ruïne. |
Wel of niet?Over de vraag of dit schilderij eigenhandig door Bosch is gemaakt, is veel discussie geweest. Het MET in New York kocht het in 1904 wel als zodanig aan, maar in de jaren 30 werd hier ernstig aan getwijfeld. Het feit dat het werk niet is gesigneerd, speelde daarbij een rol. Ook de kennis van perspectief zou niet van Bsch afkomstig zijn.Sinds het begin van deze eeuw is de mening weer gewijzigd ten gunste van een 'echte' Bosch. Het zou dan gaan om een vroeg werk. De details zijn karakteristiek voor Bosch: het vergezicht met stadssilhouet, de groepen ruiters, de herders met hun kudde en het paartje dat rechts over een brug loopt en door een hondje wordt gevolgd. Ook de hoofden van Maria en het Christuskind lijken op hoofden in andere werken van Bosch. Bosch heeft royaal bladgoud gebruikt in het brokaten kleed waarop Maria zit met het Kind op haar schoot, de kleding en de attributen van de drie koningen en de vleugels van de engelen. Dat goud is aangebracht op een rode ondergrond en vervolgens met een fijn penseel beschilderd om er reliëf en detaillering aan te geven. De kleine schitterende ster midden boven het geheel werd in fel geel geschilderd. |
|
Jheronimus Bosch (±1450-1516)
Aanbidding door de koningen (1490-95) Olieverf op eiken, 71 x 57 cm New York - MET |