Paul Verheijen
Hoofdmenu Zoeken Aanvullingen E-mail Actueel Site info Bijbel Exposities Films Heiligen Steden Kunstenaars Boeken Exegese


Hoofdmenu Aanvullingen E-mail Site info Actueel

JHERONYMUS BOSCH

Aanbidding door de koningen

Vuurvogel

De drie koningen brengen hun geschenken naar de nieuwgeboren koning.
De ouste koning knielt en heeft zijn kroon uit eerbied op de grond gelegd.
Hij biedt een gouden schaal en kan aan.
De zwarte koning heeft een bokaal in handen waarop een feniks, de vuurvogel, prijkt.
De inhoud van de bokaal zal dus waarschijnlijk de wierook zijn.
Het vaatwerk van de derde koning bevat dan de mirre.
Jozef is als oude voedstervader van het Christuskind links van het tafereel geplaatst.
Achter hem kijkt een herder door een venster.
Wat hoger in een nis onder het afdakje zit een uil, de vogel die telkens weer opduikt in de schilderijen van Jheronimus Bosch.

Wel of niet?

Over de vraag of dit schilderij eigenhandig door Bosch is gemaakt, is veel discussie geweest.
Het MET in New York kocht het in 1904 wel als zodanig aan, maar in de jaren 30 werd hier ernstig aan getwijfeld.
Het feit dat het werk niet is gesigneerd, speelde daarbij een rol.
Sinds het begin van deze eeuw is de mening weer gewijzigd ten gunste van een 'echte' Bosch.
Het werk wordt gezien als een vroeg werk en de details zijn karakteristiek voor Bosch: het vergezicht met stadssilhouet, de groepen ruiters, de herders met hun kudde en het paartje dat rechts over een brug loopt en door een hondje wordt gevolgd.
Ook de hoofden van Maria en het Christuskind lijken op hoofden in andere werken van Bosch.

Bladgoud

Bosch heeft royaal bladgoud gebruikt in het kleed waarop Maria zit, de kleding en de attributen van de drie koningen en de vleugels van de engelen die bovenin een erekleed ophouden voor Maria en Kind.
Dat goud is aangebracht op een rode ondergrond en vervolgens met een fijn penseel beschilderd om er reliëf en detaillering aan te geven.
De kleine schitterende ster midden boven het geheel werd in fel geel geschilderd.
De os lijkt van het tafereel weg te kijken en van de ezel is alleen het achterwerk in beeld.
Twee herders kijken rechts door een venster, terwijl een van hen zijn hand warmt aan een vuurtje.
Jheronimus Bosch (circa 1450 - 1516)
Aanbidding door de koningen (circa 1490-1495)
Olieverf op eiken, 71,1 x 56,7 cm
New York - MET
2016 Paul Verheijen / Nijmegen