JHERONYMUS BOSCH (navolger)
Antonius
Overgeschilderde Trap des Heils
Toen de Duitse kunsthistoricus Max Jacob Friedländer (1867-1958) het hier afgebeelde werk toeschreef aan Jheronimus Bosch, werd dit al direct in twijfel getrokken.
Ondanks het feit dat het werk van een navolger van Bosch is, kan het worden beschouwd als een intrigerend schilderij. Met infraroodtechniek is te zien dat er twee fases aan dit werk zijn voorafgegaan. De twee oudere versies betroffen een memorietafel met een groep kleine stichtersportretten die zich bevinden voor een afbeelding van Christus als Man van Smarten, Maria die haar ontblote rechterborst toont en God de Vader die met de rechterhand zijn zoon zegent. Een dergelijke afbeelding wordt Intercessio, letterlijk 'tussenkomst', of Trap des Heils genoemd. Gebeden gericht tot God zullen door tussenkomst van Christus en/of Maria worden verhoord door hun voorbede bij God.* Over deze Intercessio werd een kleine halve eeuw later de huidige afbeelding heen geschilderd. Antonius is als een gekromde abt en kluizenaar weergegeven, omringd door een twintigtal monsters en gedrochten, die teruggaan op door Bosch bedachte wezens. De heilige lijkt onverstoorbaar en is herkenbaar aan zijn T-staf, de bel die hij in zijn hand houdt en het gebedssnoer met een antoniuskruisje dat samen met een buidelboek ** aan zijn gordel hangt. * Zwart-wit afbeelding: Intercessio, Gebrandschilderd raam, Brussel - Collegiale Sint Pieter en Sint Guido. ** Middeleeuws type boek vooral gebruikt door reizigers die ook gebedenboeken bij zich wilden hebben; het heeft een verlengd stuk van het omslag, vaak buidelvormig en van flexibel en sterk beschermend zeemleer, dat onder het boek uitsteekt, omgeslagen kan worden en aan een riem of gordel gehangen. |
|
Jheronimus Bosch (navolger)
Antonius (1530-40) Olieverf op eiken, 60 x 52 cm Den Bosch - Kunstcollectie Van Lanschot |