MARIO BOTTA & ENZO CUCCHI

Mariakapel Monte Tamaro

Opdrachtgever

De kapel Santa Maria degli Angeli is gelegen op Monte Tamaro ruim 1500 meter boven de zeespiegel, onderdeel van de Zwitserse Alpen in het zuiden van het Italiaans sprekende kanton Tessino.
De eigenaar van de gronden waarop de kapel ligt, Egidio Cattaneo, liet een aantal voorzieningen treffen ten behoeve van de wintersport.
Op een gegeven moment voelde hij echter de drang om er een kerk te bouwen.
Dit idee werd concreter toen Johannes Paulus II (paus van 1978-2005; feestdag 22 oktober) tijdens een bezoek aan de streek een madonna schonk die op 'zijn' Foppaberg werd geplaatst.
Het leek hem een goed idee om juist op deze plek een kapel te bouwen en vroeg zijn landgenoot architect Mario Botta een ontwerp te maken.
Botta was in die tijd bezig met de bouw van een kerk in de omgeving waar allerlei stagnaties waren opgetreden.
Tijdens de ontwikkeling van de plannen overleed Cattaneo's vrouw Marangela plotseling.
Cattaneo wilde de kapel aan haar opdragen en koos daarom voor de naam Santa Maria degli Angeli die direct verwees naar zijn vrouw.

Mario Botta

In het werk van Mario Botta is een grote voorkeur te bespeuren voor geometrische vormen als rechthoek en cirkel.
De skeletten van zijn gebouwen zijn in gewapend beton uitgevoerd, bekleed met natuursteen of in het geval van deze kapel met porfiersteen.
Ook de sierverbanden zijn geometrisch.
Invloeden van Charles-Édouard Jeanneret (1887–1965), beter bekend als Le Corbusier, met wie Botta in de jaren 60 van de vorige eeuw samenwerkte, zijn duidelijk aanwijsbaar.
Fundamenteel dient een architect rekening te houden met de omgeving en de geest van de plek waar een gebouw zal verrijzen.

Het ontwerp

De grondgedachte is dat de kapel uit de berg tevoorschijn komt.
Botta ontwierp daarvoor een 65 meter lange passarella die op het eind uitkomt bij de kapel.
Er is zowel een boven- als benedenroute naar de kapel, waarbij de bovenroute over het dak van de kapel loopt.
Aan het eind van de route bevindt zich een metalen contructie waaraan een klok is bevestigd.
Het platform en de 'daktrappen' die naar de ingang van de kapel voeren, geven de indruk van een amfitheater.

De kapel zelf bestaat uit een cilinder met diameter van 15 meter.
Boven de apsis bevindt zich een lichtvanger en de zijmuren bevatten lage ramen die zicht geven op het landschap.
Het kapelmeubilair (altaar, ambo, krukken en zitbanken) is gemaakt van eikenhout en strak vormgegeven, de vloer bestaat uit rechthoekige plavuizen.

Enzo Cucchi

Botta werkte aan de kapel samen met de Italiaanse kunstenaar Enzo Cucchi.
De twee elementen die gewoonlijk in een kerk / kapel worden toegepast (horizontaal is de route naar het altaar en verticaal is de route naar God) zijn in de kapel terug te vinden.

Cucchi's schildering in de apsis beeldt de handen van Maria uit die zowel geven als ontvangen.
Op haar linkerhand bracht Cucchi een kruis aan, symbool voor het offer van Christus voor de mensheid.
De bovenste delen van haar handen zijn licht geschilderd, terwijl de vingers naar beneden een steeds diepere blauwe kleur krijgen.

De vlakken boven de ramen op beide zijmuren beschilderde hij met in totaal 2 x 11 afbeeldingen rondom een eigenschap van Maria en voegde daar teksten aan toe.

Mario Botta (1943) & Enzo Cucchi (1949)
Cappella Santa Maria degli Angeli - Monte Tamaro (1996)