CARAVAGGIO
Offer van Isaak
|
Caravaggio brengt het vaak uitgebeelde bijbelverhaal van aartsvader Abraham die in opdracht van God zijn zoon Isaak moet offeren uit Genesis 22 scherp en glashelder in beeld. In het verhaal roept de engel vanuit de hemel naar Abraham om Isaak niet aan te raken, waarop Abraham opkijkt en een ram verstrikt ziet met zijn hoorns in de struiken die hij vervolgens offert. Caravaggio maakt er een originele enscenering van.
De engel spreekt niet vanuit de hemel, maar staat naast Abraham en houdt hem tegen en attendeert hem intussen met halfopen mond op de ram. Deze opstelling kan ook het noodzakelijke gevolg zijn van de voorkeur die Caravaggio, of zijn opdrachtgever kardinaal Maffeo Barberini, later Urbanus VIII (paus van 1623-1644) heeft voor horizontale doeken. De donkere vleugels van de engel vallen zo goed als buiten beeld. Krachtig en vastberaden blokkeert hij bijna vijandig de rechterhand van Abraham met daarin het dodelijke mes. Abraham is als een woeste grijsaard geportretteerd met een blik van 'waar bemoei jij je mee!'. Verbijstering en doodsangst valt af te lezen op het gezicht van Isaak. Hij schreeuwt het uit. Het jonge model dat poseert als Isaak heeft Caravaggio op meer van zijn werken uitgebeeld. De ram is getuige van dit moment alsof hij zich bewust is van zijn noodlot. In de christelijke traditie doet het dier dienst als voorafspiegeling van Jezus, het Lam Gods, die geofferd wordt voor de zonden van de mensheid. Caravaggio beperkt zich meestal tot de kern van het verhaal en laat achtergronden die kunnen afleiden weg. Zo niet hier: de achtergrond herinnert aan het landschap van Latium, de omgeving van Rome, die Caravaggio gekend zal hebben van zijn wandelingen. Het licht aan de horizon verzacht nu het anders bij Caravaggio zo rauwe chiaroscuro. |
|
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610)
Sacrificio di Isacco (1602-03) Olieverf op doek, 104 x 135 cm Florence - Uffizi |