SALVADOR DALI
Laatste Avondmaal
Laatste AvondmaalDit schilderij van Salvador Dali wordt gewoonlijk op twee manieren geïnterpreteerd.Het laatste avondmaal is een belangrijk thema in de christelijke kunst. Het delen van wijn en brood is een vast onderdeel van iedere eucharistieviering in de kerk. De afbeelding van het laatste avondmaal is volgens de klassieke iconografie. Er wordt een lange tafel getoond waaraan Christus in het midden zit. Om hem heen zitten de twaalf apostelen en op de tafel staan het brood en de wijn. In het schilderij van Dali zijn de apostelen samen in gebed en niet afzonderlijk herkenbaar. Al is er één apostel die gekleed is in geel in plaats van wit. Dat is Judas. Christus wijst naar boven waar we zijn lichaam zien waarin hij zijn armen spreid alsof hij aan het kruis hangt. Dit verwijst naar de kruisiging die een dag na het laatste avondmaal zal plaatsvinden. Op de achtergrond is een soort hemels landschap te zien met veel licht. De surrealistische compositie van Dali brengt zo laatste avondmaal, kruisiging en hemelvaart samen in hetzelfde schilderij. |
Transparante transubstantiatieDe tweede interpretatie stelt dat Dali een groep gelovigen heeft geschilderd die ter communie gaat.Transsubstantiatie is in de theologie van de Katholieke Kerk de verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus die volgens de katholieke leer tijdens de eucharistieviering of mis plaatsvindt. In het schilderij is Christus inderdaad niet lijfelijk aanwezig, maar zijn lichaam is symbolisch daar in de vorm van brood en wijn. Daarom is zijn lichaam ook licht transparant afgebeeld en kan je het landschap door hem heen zien. Het Laatste Avondmaal speelde zich af in Jeruzalem, maar het landschap lijkt te verwijzen naar het meer van Galilea met daarop door het lichaam van Christus heen een vissersbootje. Christus wijst naar de hemel om aan te geven dat hij al niet meer op aarde is. De torso bovenin het schilderij zou dan mogelijk niet Christus zijn, maar God zelf die volgens het bijbelboek Exodus niet met zijn gezicht afgebeeld mag worden. |
Getal 12Het is niet uit te sluiten dat de surrealistische blik van Dali de beide boven beschreven interpretaties bewust laat samenvallen.Verder speelt ook het getal 12 een bijzondere rol in het werk van Dali. Uiteraard zijn er 12 apostelen, maar het geheel lijkt zich ook af te spelen voor een venster, dat onderdeel is van een 12-vlakkig driedimensionale structuur bestaande uit 5-hoeken. Dali wilde het heilige getal 12 zo benadrukken in het schilderij. |
|
Salvador Dali (1904-1989)
La Ultimá Cena (1955) Olieverf op doek, 167 x 267 cm Wasgington - National Gallery of Art |