LEONARDO DA VINCI & ANDREA DEL VERROCCHIO
Doop van Christus
Leraar en leerlingVolgens Vasari in zijn Vite was Andrea del Verrocchio goudsmid, beeldhouwer, houtsnijder en musicus die zich - nadat hij zich als beeldhouwer niet meer kon verbeteren - op de schilderkunst richtte.Voor de Vallombrosianen (een orde vallend onder de regel van Benedictus) schilderde hij deze Doop van Christus voor de San Michele a San Salvi even buiten de muren van Florence, vermoedelijk voor een kapel gwijd aan Johannes de Doper. Zoals gezegd kreeg Leonardo dus [...] een plaats in het atelier van Andrea del Verrocchio, die bezig was aan een paneel waarop de doop van Christus door Johannes, en Leonardo schilderde hiervoor een engel die enige klederen ophield; en zo jong als hij was, hij voerde de engel zo goed uit dat deze veel beter bleek te zijn dan de figuren van Andrea: dit was waarom Andrea nooit meer verf wenste aan te raken, zo verbolgen was hij dat een knaap er meer van kon dan hij.Da Vinci kwam in 1469 in het atelier van Verrocchio. Kenners gaan ervan uit dat zijn bijdrage ook het gedeelte van het landschap op de achtergrond achter de engelen betreft. Misschien dat ook een andere leerling van Verrocchio bijdrages hebben geleverd, zoals de verschillende stijlen van de palmboom, van Christus, van Johannes de Doper en van de overige delen van de achtergrond aantonen. Soms wordt Sandro Botticelli genoemd als schilder van de rechter engel. |
Ceremoniële plechtigheid
De goddelijkheid van Christus blijkt duidelijk uit de lichtstralen en de witte duif, die vanuit de handen van God afdalen op zijn hoofd.
Johannes de Doper met de kruisstaf en kameelharen hemd giet uit een kom water over het hoofd van Christus. Hij doopt hem daarmee niet met een onderdompeling, maar op een bij latere doopplechtigheden in gebruik geraakte ceremoniële manier. De links afgebeelde palmboom roept het Paradijs in herinnering waar de zondeval plaatsvond die de dood deed intreden. Christus zal de dood echter overwinnen. De 'Da Vinci'-engel houdt een doopgewaad ('enige klederen', Vasari) klaar wat de ceremoniële plechtigheid eveneens benadrukt. |
|
Leonardo da Vinci (1452-1519) & Andrea del Verrocchio (1435-1488)
Battesimo di Cristo (1470-72 & ±1475) Tempera en olieverf op paneel, 180 x 151 cm Florence - Uffizi |