Paul Verheijen

ANDREA DEL VERROCCHIO & LEONARDO DA VINCI (?)

Tobias en de engel

Hondje & vis

In de loop van de 15e eeuw groeide de verering voor de aartsengelen in Florence. De gebroeders Pollaiuolo schilderden de aartsengel Rafaël die Tobias begeleidt op zijn reis (afbeelding links). Het werk sierde een van de pilaren in de Orsanmichele. In het atelier van Andrea del Verrocchio werd dit werk als voorbeeld genomen voor een eigen versie (afbeelding rechts). Het bevond zich in de verzameling van Graaf Angiolo Galli Tassi in Florence. Ook dit werk werd vroeger wel toegeschreven aan Pollaluolo, maar ook aan Francesco Botticini en Pietro Perugino. Breed geaccepteerd is nu de opvatting dat het afkomstig is uit het atelier van Andrea del Verrochio. Een van diens leerlingen was Leonardo da Vinci. Mogelijk dat de jonge Leonardo het hondje aan de voeten van Rafaël en de vis in de hand van Tobias heeft geschilderd. Sommige kunsthistorici beweren dat Verrocchio niet zo goed was in het uibeelden van dieren en dit maar overliet aan zijn getalenteerde leerling. Maar andere kunstkenners ontkennen dit 'gebrek' van Verrocchio.
Arcangelo Raffaele e Tobiolo

Antonio (1429/1433-1498) & Piero del Pollaiuolo (1443-1496)
Olieverf op paneel, 187 x 118 cm (1450-75) (afbeelding links)
Turijn - Galleria Sabauda

Andrea del Verrocchio (1435-1488) & Leonardo da Vinci (?) (1452-1519)
Tempera op paneel, 84 x 66 cm (1470-72) (afbeelding rechts)
Londen - National Gallery
2016 Paul Verheijen / Nijmegen