Paul Verheijen

MELLE
Schilder van een andere werkelijkheid

18 september 2022 t/m 26 februari 2023
Venlo - Museum Van Bommel Van Dam

Melle Oldeboerrigter (1908-1976), ook weleens 'de Amsterdamse Jeroen Bosch' genoemd, is één van de meest raadselachtige schilders van de twintigste eeuw.
Niet alleen zijn schilderijen bevatten vervreemdende taferelen, ook als kunstenaar wilde hij zich niet in één hokje laten vangen.
Maar wie ongrijpbaar is, loopt het gevaar onbegrepen te blijven.
Met de grote overzichtstentoonstelling MELLE – Schilder van een andere werkelijkheid brengt museum van Bommel van Dam de wonderlijke wereld van de enigszins in de vergetelheid geraakte kunstenaar opnieuw onder de aandacht.

(Tekst Museum Van Bommel Van Dam)
Op de tentoonstelling zijn 130 werken van Melle bijeengebracht.
De invloed van schilders als Hieronymus Bosch en Salvador Dali op het werk van Melle is niet te missen.
Lam Gods (1937-46)
Gouache op papier, 56 x 40 cm
Particuliere collectie
Lazarus (1956)
Olieverf op doek, 45 x 60 cm
Venlo - Museum Van Bommel Van Dam
Noach (1960-61)
Olieverf op doek, 53 x 66 cm
Particuliere collectie
Compilatie van 12 andere olieverfwerken met een religieus thema verwerkt in de titel (niet alle op de expositie te zien).

Van links naar rechts:
  • 1940 - De Schepping (Particuliere collectie; paneel; 47x37cm)
  • 1945 - Jonas (Particuliere collectie; paneel; 60x47cm)
  • 1951 - Het Laatste Oordeel II (Particuliere collectie; paneel; 40x33cm)
  • 1958 - Christofoor (Particuliere collectie; paneel; 40x30cm)
  • 1964 - Janke Godhelp (Particuliere collectie; paneel; 73x62cm)
  • 1965 - Mater Dolorosa (Particuliere collectie; doek; 40x30cm)

  • 1959 - Veronica (Venlo - Museum Van Bommel Van Dam; doek; 60x81cm)
  • 1961 - Assisi 1 (Particuliere collectie; doek; 50x70cm)
  • 1962 - Assisi II (Particuliere collectie; doek; 50x70cm)

  • 1962 - Schoot van Abraham (Stichting Melle; paneel; 15x20cm)
  • 1967 - Witte Donderdag (Amsterdam - Stedelijk Museum; doek; 50x60 cm)
  • 1969 - Genesis I 26-28 (Het abattoir) (Melle Stichting; paneel; 25x40 cm)
"Niet alleen in films en series tref je cameo's van schilderijen. In Reves De Avonden belandt de hoofdpersoon, Frits van Egters, in het atelier van een kunstschilder, ene Kade. Daar bewondert hij een schilderij van 'een aan het raam zittende vrouw' met een scheefhangende mond voor een ruit met een 'driehoekig gat'. Dat werk klinkt in zijn grauwe morsigheid zo Reviaans dat je zou kunnen denken dat de schrijver het heeft verzonnen, maar het schilderij bestaat echt. De maker heet alleen geen Kade, maar Melle Oldeboerrigter, kortweg: Melle.

Er was een tijd dat Melle gold als 's lands beroemdste (en ook zo'n beetje enige) surrealist. Zijn kleurrijke, met hybride wezens gevulde landschappen hadden het ongebreidelde en raadselachtige dat je met die stroming associeert. De kunstenaar zelf was al even raadselachtig, en ook onaangepast, kwaliteiten waardoor Melle zich verzekerd wist van de aandacht van journalisten. Interviewers als Ischa Meijer en Bibeb kwamen graag bij hem langs en stelden hem vragen over de betekenis van zijn schilderijen ('Waarom schildert u al die geslachtsdelen?') waarop de schilder consequent weigerde te antwoorden. Na zijn overlijden in 1976 verdampte zijn roem. Zelden viel de naam Melle nog, maar nu is er een mooi (zij het soms donker uitgelicht) retrospectief in Museum van Bommel van Dam in Venlo.

Dat geeft een goede indruk van Melles oeuvre, van het sociaal geëngageerde werk uit de vroege jaren tot de uitzinnige fantasielandschappen van zijn oude dag. Dit is mijn oordeel: geweldige tekenaar, redelijke schilder, geniale gek van een vent. Melle was de Anton Pieck van het surrealisme. Hij schiep een volstrekt originele wereld, Efteling-achtig in zijn verbeeldingsrijkheid, zij het macaberder, erotischer. Melles fantasiedieren hebben piemels. Wat zeg ik, het zíjn vaak piemels; piemels die de schaats hebben ondergebonden of die huilen naar de maan.

Melle had er zichtbaar lol in om het mannelijk lid in al zijn verscheidenheid weer te geven. Zijn schilderijen geven het begrip dickpic een nieuwe, onbezorgde lading."
Stefan Kuiper in De Volkskrant, 23 december 2022
2016 Paul Verheijen / Nijmegen