Paul Verheijen

FIGINO

Ambrosius

De legende van Parabiago

Een ruzie binnen de Visconti-familie (van de 13e tot 15e eeuw heren van Milaan) om de heerschappij leidde op 21 februari 1339 tot de slag van Parabiago in Lombardije Noord-Italië.
De strijd leidde uiteindelijk tot een vredesverdrag dat werd gesloten in de San Ambrogiokerk in Milaan.
Deze locatie zal vermoedelijk geleid hebben tot een legende over Ambrosius, die is opgetekend door Galvano Fiamma (1283-1344), een dominicaan en kroniekschrijver uit Milaan, in zijn Opusculum de rebus gestis Azonis Vicecomitis.

De beslissing in de slag viel volgens deze legende door tussenkomst van een hemelse verschijning.
Midden in de strijd stuurde God, die zoveel kwaad weet te voorkomen, Ambrosius naar de vijand toen die dacht dat ze al overwonnen had.
In witte gewaden en met de zweep in de hand joeg Ambrosius de vijand op de vlucht.
Om deze overwinning te vieren, liet de bisschop van Milaan, Giovanni Visconti (1290-1354), de Sant'Ambrogio della Vittoria bouwen, van waaruit tot 1581 op 21 februari een processie werd gehouden naar Parabiago om de overwinning te herdenken.

Giovanni Ambrogio Figino heeft de legende hier uitgebeeld.
Vanaf het einde van de 12e eeuw dook de zweep met meerdere koorden op als attribuut van Ambrosius.
Op afbeeldingen waar alleen Ambrosius is te zien, wordt deze gesel gewoonlijk geïnterpreteerd als symbool van zijn berisping aan het adres van keizer Theodosius.
Later kwam daar de betekenis bij van Ambrosius' overwinning op het arianisme.
Figino laat Ambrosius dreigend zijn geselroede omhooghouden en combineert zo de overwinning bij Parabiago met de overwinning die Ambrosius tijdens zijn leven boekte op de arianen.
De overwonnen soldaten die platgedrukt op aarde liggen worden zo gezien (ook) de verslagen arianen.
Giovanni Ambrogio Figino (1548/51-1608)
S. Ambrogio che sconfigge gli ariani (1591)
Milaan - Castello Sforzesco, Civiche Raccolte d'Arte
2016 Paul Verheijen / Nijmegen