Voorbij de liederlijkheid
Dit vroege werk van Gerard de Lairesse - geschilderd voor de kerk van het klooster van de Ursulinen van Luik - toont Augustinus die zit in zijn tuin in Milaan. De woorden tolle, lege, 'neem, lees' hoort hij in de visie van de schilder van een engel. De Lairesse heeft de woorden onder de engel geschreven. Het boek naast Augustinus toont een fragment in de Latijnse Vulgaatvertaling uit de 'zondencatalogus' in de brief van Paulus aan de Romeinen, waarin hem wordt aangespoord om de verleidingen van de wereld te ontvluchten:
[Sicut in die honeste ambulemus:]Non in comessationibus, et ebrietatibus, non in cubilibus, et impudicitiis, non in contentione [et aemulatione: sed induimini Dominum Iesum Christum, et carnis curam ne feceritis in desideriis].
[Laten we daarom zo eerzaam leven als past bij de dag en ons onthouden van] bras- en slemppartijen, ontucht en losbandigheid, tweespalt [en jaloezie: omkleed u met de Heer Jezus Christus en laat u niet meeslepen door uw aardse natuur met haar begeerten].
(Romeinen 13,13-14)
Het stedelijke landschap onthult de smaak van De Lairesse voor de oudheid met zijn elegante vormen. De hond is geen speciaal attribuut van Augustinus, maar wordt in de christelijke iconografie vaak als symbool van geloofstrouw gebruikt.
Er is een theorie die beweert dat De Lairesse op het toppunt van zijn roem en succes - is vervallen in excessief losbandig gedrag. In zijn schilderijen en tekeningen drukte hij dan als tegenhanger alleen deugdzame scènes uit. Dit schilderij zou daar een mooi voorbeeld van zijn. Het berouw van Augustinus over zijn vroegere liederlijke levenswandel is door De Lairesse bijna tastbaar gemaakt. Het onderwerp zal bedacht zijn door de opdrachtgever, maar De Lairesse lijkt in zijn element te zijn als hij dit sleutelmoment uit Augustinus' moralistische geschiedenis mag schilderen.
|
