Paul Verheijen

PIETER LASTMAN

Barmhartige Samaritaan

Oosterse Samaritaan

In 2011 werd deze uitbeelding van de parabel van de Barmhartige Samaritaan op een Brusselse veiling nog aangeboden als Noord Nederlandse school 17e eeuw. Het schilderij wordt nu toegeschreven aan Pieter Lastman.
Het werk wordt gedomineerd door het verlichte naakte lichaam van de gewonde man met een opvallend dun geschilderde snor. Tamelijk onconventioneel is het feit dat hij ligt aan de oever van een snelstromend water. De oosters geklede Samaritaan draagt een opvallend kort-zwaard, een Japanse wakizashi. Hij knielt neer naast de bloedende reiziger. Links staat het paard van de Samaritaan in de schaduw. Rechts opent zich een landschap, met twee figuren die in de verte herkenbaar zijn: de priester en verder naar voren de Leviet.
Het werk is om een aantal redenen opmerkelijk te noemen in het oeuvre van Lastman: het grote formaat, geschilderd op doek in plaats van paneel en niet gesigneerd of gedateerd.

Lastmans leerling Rembrandt moet dit schilderij goed hebben gekend toen hij in 1625 zes maanden verbleef in het huis van zijn leraar, want Lastman zelf heeft het nooit verkocht, hetgeen een mogelijke verklaring is voor het niet gesigneerd zijn. Rembrandt schildert in zijn versie van de Barmhartige Samaritaan ook een rivier.
Pieter Lastman (1583-1633)
Barmhartige Samaritaan (1613-15)
Olieverf op doek, 102 x 128 cm
Kremer Collectie (Alkmaar - Stedelijk Museum)
2016 Paul Verheijen / Nijmegen