Paul Verheijen

BARTOLOMEO MANFREDI

Kaïn & Abel

Beweging en actie

Het bekende verhaal van Kaïn en Abel is door Bartolomeo Manfredi opgebouwd op een wijze die teruggaat tot de 16e eeuw.
De ledematen van twee figuren overlappen elkaar binnen een driehoek.
De grote plasticiteit doet vermoeden dat Manfredi bepaalde klassieke sculpturen als voorbeeld heeft gebruikt.
Minder bijbelvaste toeschouwers zouden het werk dan ook makkelijk kunnen zien als een natuurgetrouwe studie van lijven die verwikkeld zijn in een gewelddadige actie.
Het barokke thema van de azione, 'actie', een populair begrip in de kunstliteratuur van de 17e en 18e eeuw, is zichtbaar in de lichamelijkheid van de figuren die anatomisch correct is weergegeven.
Juist in deze weergave toont Manfredi zich een waardig caravaggist.

Verzameling

Zo'n 35 jaar later prijkt het schilderij van Manfredi links prominent op de kast van een 'constkamer'-schilderij waarop aartshertog Leopold willem van Oostenrijk te midden van zijn Brusselse kunstverzameling is weergegeven door David Teniers jr.
Bartolomeo Manfredi (1582-1622)
Kaïn doodt Abel (±1615)
Olieverf op doek, 152 x 115 cm
Wenen - Kunsthistorisches Museum

David Teniers de Jongere (1610-1690)
Aartshertog Leopold Willem in zijn Brusselse schilderijengalerij (±1651)
Olieverf op doek, 124 x 165 cm
Wenen - Kunsthistorisches Museum
2016 Paul Verheijen / Nijmegen