MICHELANGELO
Antonius Abt
Jong talentNadat Giorgio Vasari in zijn Vite heeft verteld dat Domenico Ghirlandaio zeer te spreken was over de tekenkunst van zijn jonge leerling Michelangelo ('Hij kan er meer van dan ik') en verder schrijft dat Michelangelo dagelijks goddelijke vruchten voortbracht, zegt hij:... zoals geheel duidelijk begon te worden met de afbeeldíng die hij maakte naar een gravure van Martin de Duitser, die hem een zeer grote naam bezorgde. Want kort nadat er in Florence een tafereel van de hand van deze Martin was aangekomen - een kopergravure met een voorstelling van Sint-Antonius die door duívels op zijn kop werd gezeten - tekende Michelangelo deze na, met de pen en in een onbekende stijl, en ditzelfde tafereel schilderde hij in verf; en toen híj daarbij enige vreemde duivelse vormen moest weergeven, ging hij naar de markt om vissen te kopen met schubben in bizarre kleuren, en vervolgens liet hij zo duidelijk zien wat hij waard was, dat hij zowel naam als aanzien verwierf. 
De nauwkeurige kopie van de gravure van Martin Schongauer (zie inzet) schilderde Michelangelo toen hij pas 12 of 13 jaar was. Het toont het veelvoorkomende middeleeuwse onderwerp, opgenomen in de Legenda Aurea en andere bronnen, van Antonius Abt die in de woestijn wordt aangevallen door demonen, wier verleidingen hij weerstond. Deze compositie toont een latere episode waarin Antonius, normaal gesproken door de woestijn vliegend ondersteund door engelen, in de lucht werd overvallen door duivels.
Het schilderij werd eerder toegeschreven aan 'een leerling' uit de werkplaats van Domenico Ghirlandaio. Nadat het werd schoongemaakt van verkleurde vernis en latere overschilderingen en voor het eerst nauwkeurig werd onderzocht, kwam men tot de conclusie dat het schilderij van Michelangelo was. Hoewel Vasari stelt dat Michelangelo een kopie van Schongauers prent heeft geschilderd, zijn experts het er niet over eens of dit dat schilderij is. De visschubben die Michelangelo tekende, zijn in de originele gravure niet terug te vinden. Naast deze toevoeging voegde Michelangelo ook een landschap toe onder de figuren en veranderde hij de uitdrukking van Antonius. Als dit werk inderdaad van Michelangelo is, is het een van de slechts vier overgebleven paneelschilderijen van hem. Vasari schrijft ook dat Michelangelo later in zijn leven denigrerend over olieverfschilderijen sprak. Het werk is dan tevens het enige uit zijn adolescentie. Schongauers laatgotische stijl staat in sterk contrast met de rest van Michelangelo's oeuvre, zelfs in zijn jeugd. De prenten van Schongauer werden wijd verspreid in Italië en de rest van Europa. |
|
Michelangelo Buonarroti (1475-1564)
Tormento di Sant'Antonio (1487-88) Tempera en olieverf op paneel, 47 x 34 cm Fort Worth - Kimbell Museum of Art Martin Schongauer (1435/50-1491) Die Versuchung des Heiligen Antonius (1480-87) Gravure, 31 x 24 cm New York - MET |