MORETTO DA BRESCIA
Pala Rovellio
OpdrachtgeverHet altaarstuk tooide oorspronkelijk een van de zijaltaren van Santa Maria dei Miracoli in Brescia in de buurt waar de grammaticaleraar en vader van acht kinderen Galeazzo Rovellio woonde.Volgens de inscriptie op de banderol rechtsonder VIRGINI DEIPARAE ET DIVO NICOLAO GALEATIVS ROVELLIVS AC DISCIPVLI D.D. M.D. XXXIX was Rovellio de opdrachtgever van het werk. Door het doek aan het heiligdom te schenken, wilde hij zichzelf en zijn leerlingen onder de bescherming brengen van Maria en de heilige Nicolaas van Bari, die in het midden van het tafereel is afgebeeld. |
IconografieNicolaas, die traditioneel wordt aangeroepen als de patroonheilige van kinderen, is herkenbaar aan enkele attributen.Het blonde jongetje uiterst rechts, dat naar de toeschouwer kijkt en trots zijn gift aanbiedt, draagt er een van: de mijter, die hem identificeert als de bisschop van Myra. De jongen in het midden draagt drie gouden ballen die hij tegen zijn borst aandrukt. Het gebaar is ook te verklaren doordat hij met moeite tegelijkertijd zijn schoolboekje vasthoudt. De drie ballen zijn de picturale omzetting van de drie zakken goud waarmee de heilige vrijgevig de bruidsschat garandeerde van drie dochters van een in ongenade gevallen familie. Bij de iconografie van de heilige hoort ook de met een knop bekroonde staf die is versierd met gouden munten en die te zien is op de achtergrond links. Dit verwijst naar de Legenda Aurea. |
Invloed van TitiaanDe indeling van het tafereel wordt bepaald door de ongebruikelijke plaats van de troon, die tegen de rechterrand op een verhoging staat.De compositie draait om de diagonaal die perfect het hoofd verbindt van Maria met dat van Nicolaas. Kunstcritici hebben aangegeven hoe het altaarstuk in zijn geheel — en in het bijzonder het levendige en rijke palet — de interesse van Moretto voor Titiaan vertegenwoordigt. Haast alsof ze aan de controle van de kunstenaar ontsnapten komen er toch, tussen de regels door van deze hommage aan de Venetiaanse kunst, spoortjes naar boven van het realisme dat zo onderscheidend is voor de Lombardische schilderkunst: - de vochtsporen op de marmeren boog - de bundeltjes gras die het bouwwerk ontsieren - drie wilde anjers, bekende Maria-bloemen - de rafelige gouden rand van het kostbare doek dat de troon siert - de mozaïektegels van de apsis. En aan deze hang naar naturalisme, die het schilderij de aantrekkingskracht van een familietafereel geeft, is de warme omhelzing tussen het moeder en kind te danken en het beschermende gebaar waarmee Sint-Nicolaas — in wiens figuur wellicht meester Rovellio zelf is geportretteerd — de kinderen naar de troon duwt. Herkennen we in de figuur van het kindje in het groen dat een boekje leest, een vroeg bewijs van de begaafde leerling? |
|
Moretto da Brescia (Alessandro Bovicino) (±1498-1554)
De heilige Nicolaas van Bari presenteert Galeazzo Rovellio's leerlingen aan de tronende Maria met kind (Pala Rovellio) (1539) Olieverf op doek, 245 x 192 cm Brescia - Pinacoteca Tosio Martinengo |