ADI NES
Het Laatste Avondmaal
OnrustDe Israëlische fotograaf Adi Nes gebruikte klassieke composities om Israëlische soldaten te portretteren. Zijn bekendste serie heet Soldiers, die 22 geënsceneerde foto's bevat van jonge mannelijke Israëlische soldaten, nooit afgebeeld in een gevecht. De bekendste foto uit de serie is het hier afgebeelde laatste avondmaal. Dat Nes zich liet inspireren door Da Vinci is niet te missen. Twaalf mannen in legergroene uniformen zijn ook hier gerangschikt in vier groepen van drie. In het midden zit een soldaat alleen. Nergens staan overigens militaire attributen en op de uniformen zitten geen vlaggen of insignes. In tegenstelling tot Da Vinci lijkt hier geen sprake te zijn van onrust, opwinding of consternatie. Integendeel: de soldaten tafelen na in een relaxte vriendelijke sfeer. Maar dat is schijn.De betekenis van de foto zit in kogelgaten die we hoog in de muur zien zitten en in de man die uiterst links achter de tafel staat. Hij heeft als enige een naambadge in het Ivriet op zijn uniform. Deze niet bij het laatste avondmaal horende veertiende figuur richt een verontrustende blik op iets wat buiten het kader van de foto valt. De kijker mag bepalen hoe hij deze extra lading interpreteert. Symboliseren de kogelgaten in de muur, de sigaretten die worden gerookt en de maaltijdrestanten op tafel de vergankelijkheid van het leven? Zelf zei Nes over deze foto: Ik wilde het idee uitdrukken dat in Israël de dood blijft hangen. Op de meeste van deze foto's wordt de dood voorafschaduwd. Israëli's sterven niet alleen in de strijd, maar ook in hun dagelijkse bezigheden - door bommen op bussen, zelfmoordterroristen in restaurants. Op het moment dat je als soldaat dient, kies je ervoor om jezelf over te geven aan de samenleving, aan het leger, aan iemand anders. Je moet de mogelijkheid nemen dat je dood gaat. Hier probeerde ik het idee op te nemen dat dit avondmaal de laatste kan zijn voor een van hen, niet alleen voor Jezus. Ze zijn allemaal Jezus, ze zijn allemaal Judas.Is de tweede staande soldaat die een sigaret opsteekt Judas, of is Judas misschien degene die het vuurtje geeft? De soldaat die Jezus vertegenwoordigt houdt een sigaret tussen zijn vingers. Hij staat niet in het middelpunt van de belangstelling en geen van zijn medesoldaten kijkt naar hem in vergelijking met Da Vinci. Hoewel hij het formele middelpunt van de foto is, staat hij niet in het middelpunt van het verhaal. Hij is alleen gelaten, opgemerkt door niemand, een soldaat die voorbestemd is om te sterven die nu al wordt gewist uit de herinnering van de mensen om hem heen. Impliceert de rol van de centrale figuur de moeilijkheden om soldaat te worden en oorlog te voeren? Roept de veertiende soldaat op dat zijn collega's zich moeten losmaken van hun realiteit om te overleven? Aangezien de soldaat 'voorbestemd is om te sterven', kiest de soldaat er dan voor om zich los te koppelen van de realiteit in plaats van zijn lot te accepteren? |
|
Adi Nes (1966)
Untitled (1999) Foto uit de serie Soldiers Jeruzalem - Israel Museum |