PIETER POURBUS
Italiaanse renaissance
Annunciatie
Voor zover bekend is Pieter Jansz. Pourbus (circa 1523-1584) nooit in Italië geweest. Via prenten raakt hij vertrouwd met de Italiaanse renaissance. Een prent van Marco Dente da Ravenna rond 1525 naar een schilderij van Rafaël vertoont opvallend veel gelijkenis met deze Annunciatie, vooral de figuren van Gabriël en Maria en de indeling van het vertrek. We kijken naar een perspectivisch correct tegelvloertje en de gewaden lijken te rimpelen in de wind van de heilige Geest. God de Vader heeft Pourbus weggelaten; een duif kwam er voor terug. 
Boven de schouw hangt een triptiek met een voorstelling van de zondeval. De typologische duiding hiervan zegt dat door Eva de zonde in de wereld kwam en nu door Maria's conceptie van Christus wordt weggenomen. |
CitatenAlles hier is ruimte en helderheid en zoals wel vaker: de figuren lijden daar enigszins onder.Ze hebben iets kunstmatigs. Maria's houding is al wat aan de geforceerde kant (meer: Tada, ik heb een taart gebakken! dan: Help, wat gebeurt me nu!) en Gabriël staat er helemaal vreemd bij. Met zijn haaks op de vloer geplaatste rechtervoet en stijve bovenlichaam lijkt hij niet voor- maar achteruit te bewegen, als was hij de eerste moonwalkende engel. Stefan Kuiper in: De Volkskrant 10 april 2018 (****) 
In de rubriek Oog voor detail merkte Wieteke van Zeil op dat de heilige Geest meer op een adelaar dan op een duif lijkt.
Hij kijkt nukkig, alsof hij het allemaal maar onzin vindt; bij mijn weten is hij de eerste boze goddelijke boodschapper. In: De Volkskrant 21 april 2018 |
|
Pieter Jansz. Pourbus (±1523-1584)
Annunciatie (1552) Olieverf op paneel (los linkerluik van verder verloren gegaan triptiek), 117 x 112 cm Gouda - Museum Gouda |