RAFAËL
Catharina
Een verchristelijkte Venus pudica
Dit schilderij is een driekwart aanzicht van Catharina van Alexandrië en is een van de weinige werken in Rafaëls oeuvre waarin één persoon uit de geschiedenis van de christelijke verlossing wordt afgebeeld. Dit verklaart de enigszins iconische uitstraling van het middelgrote schilderij. De dubbele draaiing van het hoofd, de romp en het onderlichaam van de figuur geeft er echter een dynamiek aan die het iconische aspect overstijgt.
De dynamische torsie is vaak in verband gebracht met de Venus pudica, de kuise Venus (zie afbeelding) uit de klassieke oudheid, waarbij een naakte Venus met haar rechterhand haar borsten bedekt en met haar linker haar schaamstreek. Deze zedige Venus draait haar gezicht ook nog eens beschroomd weg. Naast deze oriëntatie op een reeds beproefde vorm van fysieke beweging, neemt Rafaël ook zijn toevlucht tot de picturale formule van de getransfigureerde of extatische blik, die hij kende van zijn leraar Perugino en die hij zelf ook in eerdere schilderijen had geschilderd. Een van de opmerkelijke kenmerken in dit verband is het schijnende licht afgebeeld in de linkerbovenhoek, zichtbaar in het intense geel van de wolk. Hieruit dalen enkele zeer fijn en bijna niet zichtbare geschilderde lichtstralen neer naar de links omhoog gerichte blik van Catharina. Deze extase van Catharina vlak voor haar marteldood wordt ook beschreven door Jacobus de Voragine in zijn Legenda Aurea. Rafaël sluit hierbij aan. |
|
Rafaël (1483-1520)
Santa Caterina d'Alessandria (1507-08) Olieverf op paneel, 72 x 56 cm Londen - National Gallery |