RAFAËL

Madonna Bridgewater

Wispelturig Kind

Omdat deze Madonna met Kind ooit werd gekocht door Francis Egerton (1706-1803), de derde hertog van Bridgewater, wordt het werk vaak de Bridgewater Madonna genoemd.
Het toont de Maagd Maria met het Christuskind in een huiselijke setting, herkenbaar aan de achterwand van de kamer achter de Madonna en in een kleine raamopening aan de rechterkant.
Röntgenonderzoek heeft duidelijk gemaakt dat de Madonna in eerste instantie was afgebeeld met een landschap op de achtergrond, zoals typerend voor de andere Madonna's uit die tijd. Dit werd al snel door Rafaël zelf aangepast, waarschijnlijk om het contrast tussen licht en schaduw te vergroten, een opvallend kenmerk in dit schilderij. Madonna en Kind worden gepresenteerd alsof ze uit de duisternis van de achtergrond tevoorschijn komen. Is het licht hier symboliek voor het goddelijke?

Net als in andere Madonna-schilderijen van Rafaël verbeeldt ook dit werk het tedere oogcontact tussen moeder en kind. Opmerkelijk hier is de tamelijk wispelturige torsie van het Kind, dat zijn blik op de moeder heeft gericht, maar knuffelt tegelijkertijd met zijn rug tegen haar bovenlichaam.

Er worden verschillende inspiratiebronnen aangenomen voor de bijna atletische en virtuoze lichaamstorsie van het Kind.

Type van het slapende Christuskind.
Met verschrikt gezicht is Jezus zojuist ontwaakt uit een droom over zijn toekomstig lijden.
De Tondo Taddei van Michelangelo (afbeelding boven).
De Pelagonitissa-iconen, ook bekend als 'De Maagd met het spelende kind' (afbeelding onder).
In dit type afbeelding houdt de Maagd het Kind in een abrupte beweging vast, zijn hoofd achterover en zich vastgrijpend aan haar mantel.

^{Afbeeldingen: Michelangelo Tondo Taddei (1504) (Londen - Royal Academy, marmerreliëf, 107 cm doorsnee)

Moeder Gods Pelagonitissa (1750-1800) (Uden - Museum Krona, icoon tempera op doek en paneel, 31 x 27 cm)}

Eerbetoon

De beweging van het kind is door Lorenzo Lotto redelijk accuraat gekopiëerd in twee Madonna met Kind-afbeeldingen.

Toen Rafaël in 1520 stierf, maakte zijn overlijden op 37-jarige leeftijd veel indruk. Al snel kreeg zijn verering mythische proporties. Heeft Lorenzo Lotto in deze schilderijen die kort na Rafaëls dood werden geschilderd deze hooggewaarde overleden kunstenaar willen eren via het Christuskind?

Raffaello Sanzio (1483-1520)
Madonna Bridgewater (1507-08)
Olieverf op paneel overgebracht op doek, 82 x 57 cm
Edinburgh - National Gallery of Scotland