RAFAËL
Esterházy Madonna
Romeinse sfeerOp grond van tekeningen van Rafaël is duidelijk geworden dat deze Madonna met Kind en het kind Johannes de Doper onvoltooid is gebleven vooral in het landschap op de achtergrond.Een briefje op de achterkant maakt duidelijk dat het werk door Clemens XI werd geschonken aan keizerin Elizabeth Christina van Brunswijk-Wolfenbüttel. Op een onbekend tijdstip tussen 1721 en 1812 werd het schilderij gekocht door de Hongaarse adellijke familie Esterházy. Het schilderijtje werd in 1983 gestolen, maar door de Italiaanse carabinieri teruggevonden in een verlaten klooster in Griekenland. De op de grond rustende Madonna - van het type Madonna Humilitatis - wordt rechts geflankeerd door het Christuskind, gezeten op een rots, en door het kind Johannes de Doper, dat aan de andere kant geknield zit en naar een banderol kijkt. Hoewel onleesbaar zal die de tekst ECCE AGNUS DEI bevatten, zoals gebruikelijk in de iconografie. Ook de Madonna werpt een blik op deze banderol, terwijl haar lichaamshouding tegelijkertijd neigt naar het Christuskind. Het lijkt erop dat zij haar zoon wil afhouden van een beweging die neigt naar het kind Johannes de Doper. Het gaat dus, net als bij de voorgaande Madonna met Kind en Johannes de Doper-schilderijen, om een interactie tussen de drie figuren en de passie van Christus, vermeld op de banderol. 
Hoewel het landschap onvoltooid is gebleven, ademen de gebouwen achter de Madonna aan de linkerkant de sfeer van Rome. Verschillende Romeinse gebouwen zijn hier bij elkaar geplaatst. Te denken valt aan de tempel van Vespasianus op het Forum Romanum, het Forum Nerva, de tempel van Mars Ultor met drie zuilen en architraaf, de campanile van de San Basilio (in de 19e eeuw verwoest) en de Torre de'Conti. Achter de kerktoren heeft de steil oplopende muur van een ruïne een zekere gelijkenis met het Colosseum. Dit kleine schilderijtje, ongetwijfeld bedoeld voor prive-devotie - bevindt zich in een omlijsting die in omvang de maten van het werkje verre overtreffen (zie afbeelding). |
|
Raffaello Sanzio (1483-1520)
Madonna Esterhazy (±1508) Olieverf op paneel, 29 x 22 cm Boedapest - Museum voor Schone Kunsten (Szepmuveszeti Muzeum) |