PopulariseringVanaf de middeleeuwen ontstonden er allerlei stichtelijke en meditatieve commentaren op de evangeliën. De informatie over het leven van Jezus is daarin vaak zo uitvoerig beschreven dat het de evangeliën verre achter zich laat. Men weet van alles te vertellen, bijvoorbeeld hoe de kleine Johannes de Doper zoveel van Maria hield, dat hij vrijwel niet uit haar armen te krijgen was. De ontmoeting tussen Jezus en Johannes de Doper als kinderen gaat terug op zo'n commentaar, de Meditationes vitae Christi van de zogenoemde Pseudo-Bonaventura, de naam die gegeven werd aan de auteurs van een aantal 14e-eeuwse devotionele werken waarvan men destijds aannam dat ze van Bonaventura afkomstig waren. Hierin staat bijvoorbeeld beschreven dat Jerzus en Johannes elkaar na de terugkeer van de Heilige Familie uit Egypte elkaar treffen.Schilderijen met de kinderen Jezus en Johannes de Doper werden enorm populair en hebben een rijke artistieke en theologische achtergrond. Deze werken weerspiegelen zowel religieuze tradities als artistieke trends door de eeuwen heen. Ze waren bedoeld om religieuze verhalen en thema's toegankelijker en begrijpelijker te maken voor het publiek. Jezus en Johannes de Doper zijn familieleden: volgens het Evangelie van Lucas is Johannes de Doper de zoon van Elisabet, een familielid van Maria. Johannes is een half jaar ouder dan Jezus (Lucas 1:36) en Johannes wordt gezien als de voorloper van Christus, die de weg bereidt voor de komst van Jezus en zijn missie op aarde. Jezus wordt vaak afgebeeld met symbolen van zijn toekomstige lijden en opstanding. De composities tonen vaak de Madonna met de kinderen, wat niet alleen de relatie tussen Jezus en Johannes benadrukt, maar ook de Heilige Familie en de menselijke kant van hun goddelijke missies. Er is een sterke nadruk op tederheid en de onschuld van de kindertijd, wat sterk contrasteert met de toekomstige lijdensweg van Jezus en de onthoofding van Johannes. De ontmoeting van de jonge Jezus en Johannes kan worden gezien als een prefiguratie van de doop van Jezus door Johannes en de erkenning van Jezus' goddelijke missie. De kleine Johannes is vaak al gekleed in het kamelenharen kleed dat hij later draagt. Als hij een kruisstaf draagt symbolisert deze het latere lijden van Jezus. Als Johannes een wijzend gebaar maakt naar Jezus wordt de bijbeltekst 'Zie het Lam Gods' in herinnering geroepen die Johannes uitspreekt voordat hij Jezus zal dopen. |
| 2016 Paul Verheijen / Nijmegen |