JUAN RAMIREZ

Paus Marcellus

Paardenstal

Het Roomse Martelaarsboek herdenkt de dertigste paus op 16 januari:

Te Rome aan de Via Salaria de geboortedag van de heilige paus Marcellus I, martelaar. Terwijl hij het katholieke geloof beleed, is hij op bevel van de tiran Maxentius eerst met stokken geslagen en daarna aangesteld als stalknecht bij het openbare vervoerwezen. In een haren kleed deed hij daar zijn dienst en is er gestorven.

De Legenda Aurea beschrijft Marcellus op basis van de Passio Marcelli in het korte hoofdstuk 20 en meldt dat hij keizer Maximianus verwijten maakte over diens buitensporige wreedheid tegen de christenen. De keizer liet hem daarop met knuppels afranselen. Toen Marcellus werd aangeklaagd en in het tot kerk gewijde huis van een voorname dame de mis opdroeg, liet de keizer in zijn woede van dat huis een paardenstal maken en stelde hij Marcellus daar onder bewaking te werk als dierenverzorger. In deze dienst stierf hij vele jaren later in de Heer, omstreeks het jaar des Heren 287. Als Jacobus de Voragine.
Het Liber Pontificalis heeft een andere lezing over de dood van Marcellus, terwijl sommige bronnen stellen dat Marcellus identiek is aan paus Marcellinus en dat de voorname dame Lucina Anicia heette (feestdag 11 mei).
Marcellus werd bijgezet in de catacomben van Priscilla. In de middeleeuwen ging er een deel van schedel als reliek naar de abdij van Cluny. In die plaats heeft hij ook een kerk die aan hem is toegewijd.

De tamelijk onbekende Spaanse schilder Juan Ramirez beeldt hier Marcellus af temidden van vier paarden in de tot stal omgebouwde kerk. In zijn hand heeft hij een roskam die door de legende een van de attributen van Marcellus is geworden. Hij wordt soms ook afgebeeld met een halster.

Juan Ramirez (eerste helft 16e eeuw)
San Marcelo Papa (±1515)
Olieverf op paneel, 78 x 66 cm
Granada - Museo Provincial de Bellas Artes