Paul Verheijen

JOSÉ DE RIBERA

Verloochening Petrus

Invloed Caravaggio

Opvallend in deze uitbeelding van de verloochening door Petrus is dat José de Ribera hoofdpersoon Petrus niet centraal maar rechts in het beeldvlak plaatst.
De soldaat die op de voorgrond op de tafel leunt, zit met zijn rug naar hem toe omdat hij zich concentreert op een worp met de dobbelstenen van zijn tegenspeler.
Wijst dit dobbelen al vooruit naar het dobbelen van de soldaten om Jezus' bovenkleed bij diens kruisiging?
De kale oude man met pluimhoed die achter de tafel staat en de dienstmeid, zijn degenen die met hun vinger Petrus aanwijzen en identificeren als leerling van Jezus.

De samenvoeging van de verloocheningsscène met een groep half- of driekwartfiguren van soldaten in allerhande fantasierijke kledij die rond een tafel zitten te spelen, is mogelijk geïnspireerd op de Roeping van Matteüs van Caravaggio.
Dit werk was zeer bekend en werd door tijdgenote kunstenaars vaak besproken.
Op caravaggisten zal het een diepe indruk hebben gemaakt.
Hoewel het hier om een ander episode uit het Tweede Testament gaat en er bij Caravaggio geen soldaten maar tollenaars aan tafel zitten, zijn er parallellen, zoals de positie van de twee staande figuren rechts van de tafel en de sprekende gebaren van de hoofdpersonen.
Caravaggio's ruggelings afgebeelde voorgrondfiguur werd in latere voorstellingen van de verloochening van Petrus gebruikt als repoussoir, een persoon die in de voorgrond van een schilderij wordt geplaatst, om de illusie van diepte te vergroten.
José de Ribera (1591-1652)
La negación de San Pedro (1615-16)
Olieverf op doek, 163 x 233 cm
Rome - Galleria Corsini
2016 Paul Verheijen / Nijmegen