Paul Verheijen

JOSÉ DE RIBERA

Sebastianus verzorgd door heilige vrouwen

Dit schilderij van José de Ribera heeft een monumentale compositie met drie figuren, plus het paar vliegende cherubijntjes die de kroon dragen en het palmblad van het martelaarschap. Het lichaam van Sebastianus hangt half aan de boom waaraan hij met een van zijn polsen is vastgebonden. De anatomie van de martelaar vormt een zachte curve die bijna de hele voorgrond diagonaal doorsnijdt. Een glinsterende blauwe mantel met scherpe, zeer ongelijke plooien combineert met het wit van de lendendoek in een centraal motief van stoffen.
De linkervrouw verwijdert een pijl uit het lichaam van Sebastianus terwijl de andere vrouw een pot zalf gereed houdt om de wond te verzorgen.

Wie van beide vrouwen is de weduwe Irene? De website van het Musea de Bellas Artes in Bilbao meldt:
De heilige weduwe Irene is onverwacht jeugdig en buitengewoon mooi. Hoewel slaafs, is haar lichaam rechtop en reikt haar hoofd zelfs tot de bovenrand van het schilderij; de grote donkerrode massa van haar kleding is uitgelijnd via de lichte verticale lijn van het vlees op haar gezicht en handen en de witte sjaal die over haar arm is gedrapeerd. Irene's metgezel of dienaar is de derde figuur, afgebeeld in een kwartcirkelprofiel, en sluit de compositie aan de linkerkant af met doffe bruine en groene tinten die de handen benadrukken die met stille zekerheid de pijl verwijderen.
José de Ribera (1591-1652)
San Sebastián curado por las santas mujeres (1620-23)
Olieverf op doek, 180 x 232 cm
Bilbao - Museo de Bellas Artes
2016 Paul Verheijen / Nijmegen