RUBENS

Rochus van Montpellier

Pest

Rochus zou in 1295 in Montpellier uit rijke ouders geboren en in 1327 in diezelfde stad gestorven zijn.
Na de dood van zijn ouders schonk de 20-jarige Rochus volgens de Legenda Sancti Rochi uit 1478 - samengesteld door Francesco Diedo - zijn bezit aan de armen en was verder zijn leven lang pelgrim en verzorger van pestlijders op de wegen naar Rome.
Te Piacenza werd hij in 1320 zelf getroffen door de ziekte.
Hij werd echter op wonderbare wijze genezen: zijn hond bracht hem brood en een engel verzorgde zijn wonden.
In 1322 in zijn vaderstad teruggekeerd werd hij, getekend als hij was door de pest, niet herkend, voor een misdadige spion aangezien en in de gevangenis geworpen.
Enkele dagen voor zijn dood in zijn kerker werd Rochus gewekt door een verblindend licht: een glanzende engel bracht hem de tijding dat hij voortaan de patroon zou zijn van de pestlijders.
Een variant hierop vertelt dat God zelf in de wand van zijn cel een tekst grifte, die hem als pestverzorger aanwees.
Zijn lichaam werd later naar Venetië overgebracht en op zijn graf verrees de kerk San Rocco.

Populair

Afbeeldingen van deze intensief aanbeden pestheilige vonden een zeer ruime verspreiding, speciaal in Zuid-Europa.
Op het altaarstuk van Rubens knielt Rochus neer op een stenen platform.
Rubens voert bij de aanwijzing van Rochus als pestlijder de verrezen Christus op.
Die wijst naar een engel met een tablet in de handen waarop staat geschreven: ERIS IN PESTE PATRONUS (Jij zult tijdens de pest patroon zijn).
Rochus is uitgebeeld volgens de iconografische traditie: gekleed in pelgrimsuitrusting, met ontbloot bovenbeen, en met een hond aan zijn zijde.
In het onderste register van het schilderij, op matrassen en strobundels, zijn doodzieke pestlijders te zien die hun beschermheilige met smekende gebaren vragen om zijn voorspraak.

Peter Paul Rubens (1577-1640)
De Heilige Rochus door Christus aangesteld tot patroon van de pestlijders (De pestlijders) (1623-26)
Olieverf op doek, 412 x 258 cm
Aalst (B) - Sint Martinuskerk