Tussen 1347 en 1720 was de bij vlagen optredende 'zwarte dood' er de oorzaak van dat een derde deel van de bevolking van Europa stierf.
Christenen zochten hun heil bij een groep heiligen die op een of andere manier in verband werden gebracht met de pest. De opvatting van de bescherming berustte op het feit dat men de moeilijk verklaarbare massabesmetting toeschreef aan pijlen, die door engelen als straf op de mensen werden afgeschoten. Heiligen zouden deze 'wapens' kunnen tegenhouden. Vanaf de 14e tot de 17e eeuw, de tijd waarin grote epidemieën Europa teisterden, werden talloze afbeeldingen van pestheiligen gemaakt, als bezwering, verering of aanroeping. De attributen van pestheiligen zijn ofwel een of meerdere pijlen of een (openbarstende) pestbuil. Verwant met de pestpijl was het geloof, dat de straffende God zelf pestpijlen afschiet op stervende mensen of dat de Drie-eenheid veroorzaker zou zijn van de ziekte. Om deze gunstig te stemmen werden tijdens epidemieën beloften gedaan om Drievuldigheidskerken te bouwen, of richtte men Triniteitszuilen op. Pas in de 17e eeuw drong het besef door dat micro-organismen de verspreiders van de ziekte zijn. De namen van de pestheiligen en hun aantal zijn niet overal gelijk, omdat ook vaak lokaal pestheiligen worden vereerd. Soms worden alle 14 noodhelpers eveneens gezien als pestheiligen. Hieronder een selectie van pestheiligen die op deze website worden besproken. |
2016 Paul Verheijen / Nijmegen |