JAN TOOROP

Het offer

Op weg naar Maria

Het Offer is een van de laatste werken van Jan Toorop. De zeer brede meerkleurige litho, een combinatie van acht losse tekeningen, toont christenen die op weg zijn naar Maria. De tekeningen hebben alle het offer als centraal thema aan de hand van verschillende figuren. Jan Toorop kiest deze figuren uit zijn onmiddellijke omgeving (familie), maar ook uit zowel religieuze als wereldlijke figuren die hij in zijn zoektocht naar geloof en waarden leert kennen. Reproducties van (delen van) dit kunstwerk hingen in veel katholieke huisgezinnen.

Van links naar rechts worden afgebeeld:

Maria met Kind kijkend in de richting van twee zusters die een offer brengen
de Engelse kardinaal Henry Edward Manning (1808-1892) met daaronder Toorops’ kleindochter Annie (Annetje) Fernhout
Benito Mussolini (1883-1945) en Theresia van Lisieux
Jan Toorop zelf
zuster Agnes Westermann (1899-1961), de overste van de Vrouwen van Bethanië
Valentinus Paquay (zie onder)
zuster Therèse Huf voor het Reinildahuis in Amsterdam, een van de huizen van de Vrouwen van Bethanië waar vanaf 1925 tot in de jaren '50 geprobeerd werd jongeren te bekeren tot het katholicisme
Drie zingende meisjes waaronder weer zijn kleindochter Annetje te herkennen aan haar groene jurkje

Naast zijn fascinatie voor de voorstelling van Moeder Gods met Christuskind is Toorops interesse voor het afbeelden van heroïsche figuren, zowel fictief als non fictief, terug te zien in zijn religieuze scènes. Opvallend met de kennis van nu is Benito Mussolini. Toorop maakte vaker portretten van hem. De belofte van een betere toekomst op aarde en het in toom houden van de ondeugden van het aardse leven, zal de reden zijn geweest dat Toorop hem beschouwde als een heroïsche figuur. Dat die belofte jaren later op een geheel andere wijze ingevuld zou worden, had Toorop niet kunnen vermoeden.

Valentinus Paquay

De middelste tekening steekt boven de rest uit. Hier zien we Valentinus Paquay (1828-1905). Dit was een franciscaan werkzaam als zielzorger in het Belgische Hasselt. Hij was bewonderd en geliefd om zijn voorbeeldige leven van gebed, naastenliefde en hulpverleing aan armen, zieken en stervenden. Bovendien was hij onvermoeibaar aanwezig als biechtvader waarbij hij volgens de biechtelingen in hun geweten kon kijken en de toekomst kon voorspellen. Het 'heilig paterke van Hasselt' werd begraven in de minderbroederskerk aldaar. Nog steeds bezoeken dagelijks honderden mensen de gedachteniskapel bij zijn graf. Hij is door de kerk in 2003 zalig verklaard en heeft zijn feestdag op 1 januari.

Jan Toorop (1858-1928)
Het offer (1927)
Tekeningen, 20 x 154 cm
Winterswijk - Villa Mondriaan