VAN EYCK - LAM GODS

Annunciatie (afbeeldingen 17 t/m 20)

Gabriël

Het belangrijkste tafereel op de gesloten zijde van het polyptiek Het Lam Gods van de Gebroeders van Eyck is ongetwijfeld deze Annunciatie.
In de christelijke iconografie gaat het om een erg traditionele voorstelling.
De engel Gabriël heeft de maagdelijke lelie in de hand.
Uit Gabriëls mond komen de woorden AVE GRATIA PLENA DOMINUS TECUM, Wees gegroet, vol van genade, de Heer is met u.

Interieur

Van Eyck heeft vier panelen tot één interieur samengevoegd, maar vanuit verschillend perspectief en met uitzicht op een straat van het toenmalige Gent.
De kamer lijkt een zorgvuldig geschilderd interieur van een stadswoning, maar karig gemeubileerd als een toonkamer.
Elk voorwerp is beladen met religieuze symboliek die met de alledaagse functie in verband staat.

Een tweelingvenster biedt uitzicht op een levendige stad, naast een nis waarin twee metalen voorwerpen bevinden die in de 15de eeuw in huizen in heel europa te vinden waren.
We zien een zogennaamde lavabo (Latijn voor "ik zal wassen"), bestaande uit een breedgerand wasbekken met daarboven een aquamanile, een watervat.
Een lavobo werd in die tijd uitsluitend gebruikt voor het wassen van de handen voor een belangrijk maal.
In dit 'poppenhuis' passen de figuren van Gabriël en Maria slechts in geknielde houding.

In de vensternis achter Maria staan een schenkkan, een kandelaar en een derde voorwerp, mogelijk een kaarsendover of een briquet, om vuur te maken.

Maria

Maria kijkt op van haar gebedenboek en uit haar mond komen de Latijnse woorden: ECCE ANCILLA DOMINI, zie de dienstmaagd des Heren.
Boven Maria's hoofd is de heilige Geest in de gedaante van een duif getuige van haar antwoord.
Omdat Maria haar antwoord spreekt tot God, c.q. de heilige Geest is haar tekst ondersteboven geschilderd.

De profeet Micha (16) die in het lunet boven Maria is geschilderd, kijkt over de lijst naar beneden en kan de tekst dus ook goed lezen.