ROGIER VAN DER WEYDEN

Tapijtkopie

Rechterlijk voorbeeld

Rond 1436 kreeg Rogier van der Weyden de opdracht vier grote taferelen te schilderen voor het Brusselse stadhuis.
De opdracht was bedoeld als voorbeeld van een exemplum iustitiae, een rechterlijk voorbeeld voor de schepenen die gewetensvol recht dienden te spreken.
De schilderijen zijn echter in 1695 bij het bombardement van Brussel door de Fransen in vlammen opgegaan.
Het werk bestond vermoedelijk uit vier bijna vierkante panelen, met zijden van 4,5 meter.
Van deze panelen is rond 1450 een (gecomprimeerde en mogelijk deels gespiegelde) kopie gemaakt als wandtapijt van ruim 4 x 10 meter dat bewaard wordt in het Historisches Museum in Bern.
De vier panelen zijn op het tapijt van elkaar te onderscheiden door de vier dikke zuilen.
Op twee panelen (de twee linker compartimenten op het tapijt) schilderde hij de legende van Trajanus en Paus Gregorius de Grote.
Op de linkerhelft van het eerste paneel zien we Trajanus op het punt met zijn leger de stad te verlaten tot hij wordt aangeklampt door de weduwe.
Trajanus rijdt van rechts naar links het beeld uit.
Op de rechterhelft is Trajanus afgestegen en voor hem is de beschuldigde in gebed, afwachtende tot zijn vonnis voltrokken wordt.
Op de eerste scène van het tweede paneel is Gregorius te zien, in gebed voor een altaar waar een beeld van de heilige Petrus op staat.
Ook dit paneel wordt in tweeën gedeeld, nu door middel van een wat kleinere zuil.
De tweede scène is een latere toevoeging aan de legende uit de Legenda Aurea.
Drie mannen dragen een schaal met daarop de schedel van Trajanus waar de perfect bewaarde tong nog in zit.
Op de vloer voor de paus staat de gouden urn waar de stoffelijke overschotten van Trajanus in zaten.
Tussen de omstanders vermoedt men een zelfportret van Rogier van der Weyden die het schilderij / het tapijt uitkijkt naar de toeschouwer.

De panelen 3 en 4 beelden de legende van Herkenbald uit, een magistraat van Brussel die rond 1020 zou hebben geleefd en werd beschouwd als het voorbeeld van een onkreukbare rechter.

Naar Rogier van der Weyden (1399/1400-1465)
De Gerechtigheid van Trajanus en Herkenbald (±1450)
Tapijt
Bern - Historisches Museum