TADDEO ZUCCARI
Tunis & Canossa
Sala Regia
De Sala Regia en Scala Regia zijn een staatsiezaal en een trap in het Apostolisch Paleis in Vaticaanstad. Sinds 2019 zijn de zaal en de trap open voor toeristen die het Apostolisch Paleis bezoeken. Hoewel niet als zodanig bedoeld, is de brede zaal in werkelijkheid een voorportaal van de Sixtijnse Kapel. Deze sluit ook aan op de Cappella Paolina en is te bereiken via de lange Scala Regia.
De bouw van de zaal werd begonnen onder Paulus III door Antonio da Sangallo de Jongere en voltooid in 1573. De muren werden gedecoreerd door Livio Agresti, Giorgio Vasari en Taddeo Zuccari. De fresco's beelden belangrijke keerpunten uit in de geschiedenis van de kerk. De zaal werd oorspronkelijk gebruikt voor de ontvangst van prinsen en koninklijke ambassadeurs, vandaar de naam. Tijdens een conclaaf wordt het gebruikt als een promenade voor de kardinalen. Op de zuidwand met de doorgang naar de Cappella Paolina schilderde Taddeo Zuccari aan de linkerkant de slag om Tunis die in juni 1535 werd uitgevochten tussen de christelijke armada onder leiding van keizer Karel V en de Ottomaanse vloot van Khair ad Din Barbarossa. Hieronder bespreek ik de rechterkant van hetzelfde fresco. |
De Gang naar Canossa
Gregorius VII werd circa 1020 geboren in het Italiaanse Sovana (Toscane) als zoon van een timmerman. Hij werd benedictijn met de kloosternaam Hildebrand en verbleef enige tijd in het klooster van Cluny, centrum van een hervormingsbeweging die de kerk probeerde vrij te maken van wereldse invloeden. Bij de begrafenis van Alexander II (paus van 1061-1073) riep het volk spontaan 'Hildebrand, bisschop!'. De kardinalen beantwoordden deze oproep en kozen Hildebrand tot paus. Hervormingen waar hij zich over boog was de afschaffing van praktijken als simonie, concubinaat en de lekeninvestituur, de benoeming van geestelijke leiders door wereldlijke leiders. Dit leidde tot de investituurstrijd, de grote krachtmeting met de Duitse keizer Hendrik IV. Deze probeerde de paus af te zetten die dat beantwoordde door Hendrik te excommuniceren.
Hendrik ondernam in 1077 samen met zijn vrouw Bertha van Savoye, hun zoon Koenraad en enkele getrouwen zijn beroemde 'gang naar Canossa' om vergeving te vragen. Drie dagen stond Hendrik blootsvoets en in boetekleed voor de onneembare burcht waar Gregorius toen zijn toevlucht had gezocht. De paus liet de keizer ijskoud drie dagen in de sneeuw wachten, maar weigerde uiteindelijk de excuses niet. Hij ontsloeg Hendrik van de ban en gaf hem de heilige communie. Wel vermoedde hij dat het berouw van de keizer eerder berekend dan gemeend was. In inderdaad zette Hendrik de strijd voort. Hij bestormde in 1084 Rome, sloot Gregorius op in de Engelenburcht en kroonde eigenhandig een tegenpaus, Clemens III. Noormannen onder leiding van Robert Guiscard (1015-1085) marcheerden naar Rome, bevrijdden Gregorius en plunderen en passant de stad. De paus vluchtte naar Salerno waar hij op 25 mei 1085 overleed. Zijn relieken liggen aldaar in de Duomo San Matteo, waar men ook zijn troon bewaart. Zijn lichaam schijnt daar in 1580 ongeschonden teruggevonden te zijn. In 1606 werd hij heiligverklaard en werd zijn sterfdag zijn liturgische feestdag: Salerni depositio beati Gregorii Septimi, Papae et Confessoris, ecclesiasticae libertatis propugnatoris ac defensoris acerrimi.Taddeo Zuccari schilderde op het fresco een nederig buigende Hendrik IV in boetekleed met achter zich zijn vrouw en voor hem zijn zoontje. Gregorius zetelt op een troon met een hoog baldakijn. Op de achtergrond zien we hem aan komen lopen met een omhooggeheven heilige hostie bestemd voor Hendrik. |
|
Taddeo Zuccari (1529-1566)
Karel V bij de inname van Tunis & Gregorius VII vergeeft Hendrik IV in Canossa (1564-65) Fresco Vaticaanstad - Pauselijk Paleis - Sala Regia |