Paul Verheijen

FRANCESCO BOTTICINI

Maria Tenhemelopneming

Engelenkoren

We zien de geopende tombe van Maria. Haar tenhemelopneming heeft zojuist plaatsgevonden en de apostelen zijn hier verbaasd over in discussie. Het graf van Maria ligt vol met witte lelies, een bloem die symbool staat voor de zuiverheid van Maria.
Maria zit ondertussen naast Jezus in de hemel. Jezus en Maria bevinden zich in het empyrium, het hoogste deel van hemel waar alleen maar licht is. In het schilderij van Botticini zijn alle hemellagen afgebeeld in een goud-geel licht dat zich afzet tegen het blauw van de lucht, maar rondom Jezus zijn nog wat extra lichtstralen geschilderd om dit te benadrukken.
Rondom Jezus en Maria is de hemel ingedeeld in negen koren. Botticini heeft zich de vrijheid veroorloofd, waarschijnlijk op verzoek van zijn opdrachtgever (zie onder) ook heiligen tussen de engelen weer te geven.

Matteo Palmieri

Links op de voorgrond zien we een man biddend in rode kleren. Dit is de humanist en historicus Matteo Palmieri (1406-1475), die het werk liet maken voor de grafkapel in de benedictijner kerk San Pier Maggiore in Florence, waarvan nu nog slechts drie arcades resteren. Zijn weduwe Niccolosa staat rechts afgebeeld in een pij van de benedictessen. Op de achtergrond zijn Florence en Fiesole te zien en enkele boerderijen die het echtpaar bezat.

Palmieri schreef het gedicht Città di Vita, waarin hij het hiernamaals beschreef. In een droom reist hij naar het bovenaardse en ontmoet ook heiligen en engelen. Mogelijk heeft dit gedicht het schilderij van Botticini verder beïnvloed om de hemel zo in te delen. Na 1500 zou de hemelindeling in de vergetelheid raken en werden de engelen niet langer ingedeeld in negen groepen. Het schilderij van Botticini is daarmee een van de laatste bewijsstukken van dit middeleeuwse gedachtegoed.
Francesco Botticini (1446-1498)
Assunzione della Vergine (1475-76)
Tempera op hout, 229 x 377 cm
Londen - National Gallery
2016 Paul Verheijen / Nijmegen