HENDRICK TER BRUGGHEN

De vier evangelisten

Deventer

In een doorlopende Latijnse tekst is op de onderzijde van de vier lijsten deze tekst aangebracht.
(Onder Matteüs) A[nn]o 1621 pinxit Henricvs ter Brvgghen. Natvs. 1588:
(Onder Marcus) Denatvs 1629. Filivs Richardvs Cvriae Traie=
(Onder Lucas) ctinae Advocatvs, Civitati Daventriensi:
(Onder Johannes) In Memoriam Donavit Anno 1707. Aetatis svae 89:

Deze tekst komt overeen met wat in de notulen van schepenen en raad van 4 augustus 1707 is te lezen:

... dat Richard ter Brugghen, eerste en oudste advocaat in den hove van Utrecht, door gevoel van betrekking op de stad zijner vaderen, in zijnen bijna negentigjarigen ouderdom door Dr. Berhard Lespierre vereerde vier konstrijke, deftige en krachtige schilderijen van de vier evangelisten door den zeer vermaarden schilder Henrick ter Brugghen, in den jare 1621 gemaakt, met verzoek en conditie, dat voormelde vier evangelisten in een der aanzienlijkste gemakken alhier op het stadhuis tot eene gedachtenis geplaatst mogten worden en verblijven; waarop na deliberatie goedgevonden is Dr. Lespierre voor de genomene moeite te bedanken en te verzoeken aan den voormelden advocaat Richard ter Brugghen te willen rescriberen , dat het voorsz. present schepenen en raad gansch gevallig en aangenaam is, Zijn Ed. daarvoor doen bedanken en voorts order te zullen stellen, dat de voorn. vier evangelisten tot eene eeuwige gedachtenis van den voorn. auteur en die van zijne familie in eene van de beste gemakken van het stadhuis opgehangen zullen worden en verblijven.

Richard, een van de kinderen van Hendrick Ter Brugghen, schonk deze vier schilderijen van de evangelisten dus in 1707 aan de stad Deventer.
Waarom Deventer?
Had Hendrick naast Utrecht (ook?) een speciale band met deze stad?
Is hij daar misschien geboren, berust de relatie met Deventer op een ander ons onbekend feit, of is er sprake van een misvatting van Richard?
Hoe het ook zij: de vier schilderijen verblijven nog steeds als kwartet in Deventer.

Marcus of Hiëronymus?

De vier evangelisten zijn afgebeeld met hun gebruikelijke attribuut.
Een merkwaardig extra attribuut is echter te zien op het schilderij dat Marcus moet voorstellen.
Naast de leeuw zien we links op de voorgrond ook een schedel.
Beide attributen - leeuw en schedel - passen ook uitstekend bij Hiëronymus.
Het rode kleed - verwijzend naar zijn kardinaalschap - past eveneens goed bij hem.
Heeft Ter Brugghen zich vergist of heeft hij een Hiëronymus van Caravaggio als voorbeeld genomen voor Marcus?

Hendrick ter Brugghen (1588-1629)
De vier evangelisten (1621)
Olieverf op doek, 75 x 102 cm elk
Deventer - Museum De Waag