Paul Verheijen
Hoofdmenu Zoeken Aanvullingen E-mail Actueel Site info Bijbel Exposities Films Heiligen Steden Kunstenaars Boeken Exegese


Hoofdmenu Aanvullingen E-mail Site info Actueel

CAESAR VAN EVERDINGEN

Heilige Familie

Klassiek

Het thema van de Heilige Familie is in de kunstgeschiedenis een steeds terugkerend thema.
Meestal worden Jezus, Maria en Jozef afgebeeld tegen de achtergrond van Jezus' geboorte, de Vlucht naar Egypte, of het bezoek aan de tempel in Jeruzalem als Jezus 12 jaar is.
De voorstelling van de Alkmaarse classicistische kunstenaar Caesar van Everdingen is duidelijk beïnvloed door schilders als Jacob van Campen.
Van Campen vormt het middelpunt van een netwerk van kunstenaars die de klassieke oudheid grondig bestuderen en deze navolgen.
Van Everdingen portretteert zijn Heilige Familie tegen een formele achtergrond.
De klassieke ruimte wordt aangeduid door een stenen plint, twee zuilen en een draperie.
Ook de statige houding van Maria is klassiek.
Zij draagt opvallende Romeinse sandalen.

Terwijl de Italiaanse classicisten gewoonlijk de lichamen en gezichten idealiseren, toont Van Everdingen de Heilige Familie als aardse figuren.
Maria is een machtige jonge vrouw met mollige schouders en forse nek en Jozef - natuurlijk net áchter Maria - heeft sterke individuele gelaatstrekken.
Van Everdingen sluit aan bij de gewijzigde voorstellingen van Jozef.
Hij wordt hier als lezend voorgesteld.
Het boek dat op zijn schoot ligt, zal ongetwijfeld de bijbel zijn.
Vroom blijft hij immers.
Hij heeft zijn bril afgezet en houdt die in zijn linkerhand.
De bril, meestal het symbool van Jozefs ouderdom, krijgt nu de betekenis van geleerde.
Dat wordt nog eens versterkt door zijn gewaad dat op een toga lijkt.
Is Jozef een zelfportret van Caesar met snor of misschien van zijn opdrachtgever?
Kijken we hier misschien naar het gezin Van Everdingen zelf?

Omdat de plint op de voorgrond is geschilderd en de point of view laag is, vermoedt men dat het schilderij boven ooghoogte heeft gehangen en bijvoorbeeld als schoorsteenstuk diende of (minder waarschijnlijk) als altaarstuk.
De kunstig geschilderde sandalen van Maria bevonden zich in dat geval op ooghoogte.
Caesar Boëtius van Everdingen (±1616-1678)
Heilige Familie (circa 1655-1660)
Olieverf op doek, 129 x 105 cm, ges. middenonder CVE
Utrecht - Museum Catharijneconvent
2016 Paul Verheijen / Nijmegen