VIER GEKROONDEN

Vier soldaten en vijf beeldhouwers?

Roomse Martelaarsboek

Het Roomse Martelaarsboek herdenkt meer dan eens niet een enkele heilige, maar vaak ook groepen van heiligen.
Op 7 juli herdenkt het een groep van vijf martelaren.

Te Rome de heilige martelaren Claudius, hoofdopzichter bij het gevangeniswezen, Nicostratus, hoofdarchivaris en echtgenoot van de zalige martelares Zoa, Castorius, Victorinus en Symphorianus. Hen allen bracht de heilige Sebastianus tot het christendom en doopte de zalige priester Polycarpus. Terwijl zij bezig waren de lijken der heilige martelaren op te zoeken, liet de rechter Fabianus hen aanhouden en toen hij ze tien dagen lang met bedreigingen en vleierijen aan het wankelen had trachten te brengen en in het geheel geen indruk op hen maakte, liet hij hen tot driemaal toe folteren en daarna in zee verdrinken.

En op 8 november volgen nog eens twee groepen van resp. vijf en vier martelaren:

(a)
Te Rome aan de Via Lavicana, drie mijlstenen van de stad, het lijden van de heilige martelaren Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius en Simplicius. Zij werden eerst in de gevangenis gezet; vervolgens met schorpioenen zeer hevig gegeseld en daar zij zich van het christengeloof niet lieten afbrengen, werden zij ten laatste op bevel van Diocletianus in de rivier verdronken.

(b)
Ook nog aan de Via Lavicana de geboorte van de Vier Gekroonde Broeders namelijk Severus, Severianus, Carpophorus en Victorinus, die onder genoemde keizer met zwepen, waaraan loden kogels zaten, ten dode toe gegeseld zijn. Daar men echter hun namen, die later na verloop van jaren op openbaring van de Heer zijn bekend gemaakt, toentertijd niet kon achterhalen, heeft men bepaald, dat men hun jaarlijkse herdenkdag tegelijk met die van de vijf vorige martelaren als die van de vier heilige gekroonden zou vieren; en dat gebruik bleef in de Kerk in zwang, ook nadat hun namen geopenbaard waren.

Legenda Aurea

De Legenda Aurea besteedt ook een hoofdstuk aan de Vier Gekroonden, maar weet niet meer dan enkele verzen over deze heiligen te beschrijven:

De Vier Gekroonden waren Severus, Severianus, Carpophorus en Victorinus. 0p bevel van Diocletianus werden zij met loodzwepen doodgegeseld. 0mdat men hun namen niet kon vinden - dat gebeurde pas vele jaren later door een openbaring van de Heer -, werd besloten dat hun gedachtenis onder de namen van vijf andere martelaren gevierd zou worden, namelijk van Claudius, Castorius, Symphorianus, Nicostratus en Simplicius, die twee jaar na hen de marteldood stierven. Deze martelaren waren kundige beeldhouwers. Omdat ze geen afgodsbeeld wensten te hakken voor Diocletianus en zonder meer weigerden te offeren, werden ze op bevel van Diocletianus levend in loden kisten gesloten en zo in zee gestort, omstreeks het jaar des Heren 287. Paus Melchiades* bepaalde dat onder de namen van deze vijf de vier eerstgenoemden vereerd moesten worden en dat ze de Vier Gekroonden zouden heten zolang hun namen niet teruggevonden werden. En al werden hun namen later gevonden, het gebruik ze de Vier Gekroonden te noemen bleef bestaan.
^{(Legenda Aurea 160,1-6)}

^{* Ook geheten Miltiades, paus van 311-314, feestdag 10 december}

Hagiografische mengelmoes

Door de overlappingen van vijf van de negen verschillende namen maken Het Roomse Martelaarsboek en de Legenda Aurea het hagiografische probleem duidelijk.
Alfabetisch gerangschikt gaat het om:

Carpophorus (8/11b)
Castorius (7/7 en 8/11a)
Claudius (7/7 en 8/11a)
Nicostratus (7/7 en 8/11a)
Severianus (8/11b)
Severus (8/11b)
Simplicius (8/11a)
Symphorianus (7/7 en 8/11a)
Victorinus (7/7 en 8/11b)

Voor deze drie groepen martelaren werd geen eensluidende oplossing gevonden, maar mogelijk gaat het om de volgende drie:

Romeinse cornicularii, onderscheiden soldaten die een 'hoorntje' als insigne op hun helm droegen.
Zij werden door Sebastianus bekeerd en in 311 op bevel van keizer Diocletianus gedood bij de Termen van Traianus omdat ze weigerden te offeren aan Aesculapius, de god van de geneeskunde.
Vier martelaren uit dezelfde periode en begraven op het Cimetero Albano.
Vier beeldhouwers aangevuld met Simplicius.
Het viel Simplicius op dat de beelden van zijn vier collega’s veel mooier waren dan de zijne en als hij aan het werk ging, braken er herhaaldelijk werktuigen, en daar schenen die andere vier geen last van te hebben. Dus vroeg hij aan hen wat hun geheim was. Het antwoord was dat zij voordat zij aan het werk gingen, eerst tot Christus’ baden. Daarop bekeerde Simplicius zich tot Christus en sloot zich bij de andere vier aan.
Alle vijf stierven als martelaar in Pannonia (ongeveer het huidige Hongarije) omdat zij in opdracht van Diocletianus wel beelden van de zon en allerlei symbolen vervaardigden, maar weigerden een beeld voor Aesculapius te maken.
Hun lijken werden in loden kisten in de rivier de Sava geworpen, maar later begraven op de plek waar ook de vier cornicularii waren begraven.

Een uitgebreide legende - die geen onderscheid maakt tussen de drie groepen - is te lezen in een van de Arundel manuscripten die de British Library in bezit heeft.

Benamingen

Over de herkomst van de benaming quattuor coronati, vier gekroonden bestaan verschillende speculaties.
De naam zou een verbastering zijn van:

Quadratarii, 'steenhouwers'.
Cornicularii, 'ordonnansen' (zie boven).
Koronides, de zoon van Koroonis, de moeder van Aeaclepius.
Crotoniates, inwoners van Croton (Zuid-Italië).

De elf fresco's

Hieronder afbeeldingen van een frescocyclus in de apsis van de naar deze heiligen genoemde kerk te Rome. De bovenste rij (A) van vier fresco's toont de belevenissen van de vier soldaten en de onderste rij (B) van zeven fresco's die van de vijf beeldhouwers.

Bekijk ook eens de fresco's in de Silvesterkapel van deze basiliek.