Paul Verheijen

CALVARIË

Jezus' moeder en geliefde leerling

Toen Jezus zijn moeder zag staan, en bij haar de leerling van wie hij veel hield, zei hij tegen zijn moeder: 'Dat is uw zoon,' en daarna tegen de leerling:'Dat is je moeder.' Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich in huis.'
(Johannes 19,26-27)
Jezus, hangend aan het kruis, koppelt twee niet met name genoemde mensen aan elkaar als moeder en zoon.
Wat is daar de bedoeling van?
Natuurlijk, Jezus zal straks sterven en de leerling neemt dan bij zijn moeder de rol van zoon over.
Betekent dit dat de leerling geen eigen moeder (meer) heeft?
Uit de andere evangeliën weten we dat Jezus' moeder Maria heet en dat de leerling van wie Jezus veel hield traditioneel als de evangelist en apostel Johannes zelf wordt gehouden.

Naam

Calvaria, 'schedel', is de Latijnse benaming voor het Hebreeuwse Golgota, 'schedelplaats', de locatie waar Jezus is gekruisigd. In de iconografie slaat Calvarië op een voorstelling van de kruisiging van Jezus, geflankeerd door Maria aan Jezus' rechterzijde (links voor de kijker) en de apostel Johannes aan de andere zijde aan de voet van het kruis. Hoewel dit de voorstelling in strikte zin is, zijn er veel variaties op te vinden.
  • De kern blijft dat Maria en Johannes onder het kruis staan, zitten of knielen (zie A)
  • Maria en Johannes worden geflankeerd door (twee) opdrachtgevers/schenkers van het werk (zie B)
  • De beide medegekruisigden naast Christus' kruis zijn toegevoegd (zie C)
  • 'Calvarië' is onderdeel van een andere voorstelling (zie D)
2016 Paul Verheijen / Nijmegen