Heilig gesprek
De Sacra Conversazione is een compositievorm in de schilderkunst waarin de tronende Madonna (al dan niet met Kind) centraal is geplaatst in dezelfde ruimte met twee of meer heiligen en met hen lijkt te praten.
De term wordt ook gebruikt in de betekenis van 'vroom gedrag' of 'heilige gemeenschap (al dan niet in de hemel)'.
Het betreft dan een (hemelse) ontmoeting van vrome personen, hoewel in de iconografie meestal de Maagd Maria aanwezig is.
Het praten of de interactie tussen de personen is eigenlijk weggevallen en het essentiële element is het samen-zijn van een aantal heiligen.
Hoewel het thema 'heilig gesprek' wordt genoemd is het gespreksonderwerp meestal niet van belang of onduidelijk.
Kunstenaars geven wel interactie weer tussen de afgebeelde personen bijvoorbeeld via gebaren, beweging en de onderlinge blikken.
Naarmate het thema zich meer ontwikkelde werd sterker de nadruk gelegd op deze interactie.
De compositie ontstond tijdens de Italiaanse Renaissance toen kunstenaars de heiligen die in een polyptiek of triptiek op de zijluiken waren weergegeven, gingen opnemen op het middenpaneel en de interacties tussen de afgebeelde figuren gingen uitbeelden.
Het thema ontwikkelde zich later ook in de Zuidelijke-Nederlanden.
Een verwant thema als de Virgo inter Virgines, de Maagd (Maria) temidden van andere heilige maagden, dat zich in Keulen en Westfalen ontwikkelde kan eveneens beschouwd worden als een analoge ontwikkeling, namelijk het groeperen van God, Gods Moeder, heiligen en zelfs aardse stervelingen in een en dezelfde beeldruimte.
|