Paul Verheijen
Hoofdmenu Zoeken Aanvullingen E-mail Actueel Site info Bijbel Exposities Films Heiligen Steden Kunstenaars Boeken Exegese


Hoofdmenu Aanvullingen E-mail Site info Actueel

PIERO DELLA FRANCESCA

Madonna Brera

Sacra Conversazione

De Madonna Brera is ook bekend als de Pala di Brera, het Montefeltro Altaarstuk of Brera Altaarstuk.
Het onderwerp betreft een zogenaamde Sacra Conversazione.
Piero della Francesca voerde het uit in opdracht van Federico III da Montefeltro, hertog van Urbino, om iets te vieren.
Onduidelijk is echter of het ging om de geboorte van Federico's zoon, Guidobaldo of zijn verovering van verschillende kastelen in de Maremma.
Toen het paneel aan het einde van de 19e eeuw werd herontdekt, was het zo verminkt door donkere vernis dat het werd toegeschreven aan Fra Carnevale (Bartolomeo di Giovanni Corradini), omdat Piero's gebruik van olieverf nog niet bekend was.
De gekroonde Maagd met het slapende Kind op haar schoot zit op een oosters tapijt, wat duidt op invloed van de vroeg-Nederlandse schilderkunst.
Het Kind draagt een ketting van dieprode koraalkralen, een kleur die verwijst naar bloed, een symbool van leven en dood, maar ook naar de verlossing die Christus bracht.
Zo'n koraalketting had ook een alledaagse functie bij het krijgen van melktandjes als een soort bijtring.

Madona en Kind worden omringd door zes heiligen aan weerszijden, van links naar rechts: Ze worden vergezeld door vier erachter staande engelen, van wie de vleugeltoppen nog juist zichtbaar zijn.

Rechts knielt de opdrachtgever met zijn opvallende haakneus.
Het afbeelden van de donor in harnas was onbekend in die dagen.
Het harnas staat hier symbool voor militaire bekwaamheid en bescherming van het geloof.

Schelp en struisvogelei

De achtergrond bestaat uit de apsis van een kerk in renaissance klassieke stijl, die in nauwgezet perspectief wordt weergegeven.
In het centrum, aan een draad in de apsisschelp, hangt een struisvogelei
De struisvogel was ook een van de heraldische symbolen van de Montefeltro-familie.
Het ei staat dan symbool van de schepping, de vruchtbaarheid van Maria en de belofte van wedergeboorte en onsterfelijkheid en verwijst mogelijk ook naar de geboorte van Guidobaldo.
De schelp was een symbool van de nieuwe Venus, namelijk Maria, en van eeuwige schoonheid.
Volgens een andere hypothese hangt er geen ei, maar een parel, en zou de schelp in dat geval verwijzen naar het wonder van de maagdelijke conceptie.
De schelp 'baart' de parel zonder enige mannelijke tussenkomst.
Piero della Francesca (1412-1492)
Sacra Conversazione / La Pala di Brera (±1472)
Olieverf op paneel, 251 x 173 cm
Milaan - Pinacoteca di Brera
2016 Paul Verheijen / Nijmegen