PIERO DELLA FRANCESCA
Hiëronymus en een donor
Onbekende naamgenootDit paneeltje is linksonder gesigneerd op de stronk met het kruisbeeld: PETRI DE BÛ[R]GO S[AN]È[T]I SEPULCRI OPUS, 'werk van Piero van Borgo Sansepolcro.'Men vermoedt dat het uit dezelfde tijd is als de Boetedoening van Hiëronimus die in 1450 is gesigneerd. Het schilderij toont Hiëronymus in de woestijn, gekleed als kluizenaar, terwijl hij zittend op een stenen bank voor de opening van zijn grot een boek leest en een ander open naast zich heeft liggen. De iconografie combineert twee van de drie traditionele voorstellingen, namelijk Hiëronymus als penitent en als geleerde. De verwijzing naar de kerkvader Hiëronymus ontbreekt, want er is geen kardinaalshoed afgebeeld. Naast de heilige knielt de donor die geïdentificeerd kan worden door de inscriptie onder hem: HIER. AMADI AUG. F.: Hiëronymus (=Girolamo) di Agostino Amadi, een verder ons onbekend persoon. Hun ontmoeting wordt omlijst door de verticale lijnen van de boom aan de rechterkant en het kruisbeeld op de boomstronk aan de linkerkant. Het kruis is iets schuin gericht naar Hiëronymus en dat is meer dan alleen een oefening in perspectief schilderen, want het heeft zeker ook de bedoeling de correlatie tussen het kruis en de heilige te benadrukken. Girolamo Amadi, gekleed in een rijk rood gewaad, is veel groter dan de heilige, zeker als hij zou opstaan. De traditionele iconografische verhouding tussen heiligen (groot) en donoren (klein) past Piero hier dus niet (meer) toe. Lijkt het alsof Hiëronymus verstoord kijkt naar zijn naamgenoot als gevolg van de onderbreking van zijn studie? Van buitengewone schilderkunst zijn de handen van de heilige die Piero heeft afgebeeld met precise vormen, terwijl hij een pagina van het boek omslaat dat op zijn rechter bovenbeen rust. Er is een sfeerverschil voelbaar tussen de twee personages tegen hun achtergrond: de donor heeft het donkere haar van de boom, terwijl Hiëronymus als achtergrond een heldere hemel heeft, symbool van goddelijke inspiratie. De stad geschilderd in het landschap, aan de voet van de heuvels, zou Borgo San Sepolcro kunnen zijn, en het kasteel aan de rechterkant zou in dat geval dan de Rocca Medicea zijn. |
|
Piero della Francesca (1412-1492)
San Girolamo e il donatore Girolamo Amadi (1451) Tempera op paneel, 49 x 42 cm Venezie - Gallerie dell'Accademia |