RAFAËL
Heilige Familie met lam
Origineel & kopie?Er is over beide schilderijen discussie welke van de hand van Rafaël is en welke een kopie. De meeste Rafaëlkenners beschouwen de versie in het Prado in Madrid als het origineel (linkerafbeelding). De halo bij Jozef ontbreekt hier en de bomen op de achtergrond verschillen van het schilderij rechts. Het werk was behoorlijk succesvol, zoals blijkt uit veel meer kopieën.
Rafaël richt zich in dit kleine schilderij op een moment tijdens de vlucht naar Egypte. Op de achtergrond zien we een vrouw met baby op een ezel met een man die ervoor loopt (zie detailafbeelding). De Maagd Maria knielt op een rode doek als soort matje, terwijl het Christuskind voor haar speelt met een lam. Achter hen in deze idillische scène kijkt Jozef toe. Het lam legt een link met het latere lijden van Christus. Het is niet duidelijk of Maria haar Zoon van dit lam wil afhalen of dat ze hem juist helpt erop te gaan zitten. Ook de vragende blik en lichaamshouding van het Christuskind weerspiegelen deze ambivalentie. Dit alles geeft een uitgesproken menselijk karakter aan deze intieme scène. De achtergrond wordt gezien als Noord-Europees vanwege de gotische ramen van de kerk, de gevel van het huis in het midden en de vegetatie die affiniteit vertoont met Vlaamse landschapschilderijen die sinds de 15e eeuw grote populariteit genoten bij Florentijnse kunstverzamelaars. Klein-formaat schilderijen werden niet alleen gewaardeerd voor privédevotie, maar ook voor het genoegen van verzamelaars. Zichtbaar op de jurk van Maria staat RAPHA[e]L.VRBINAS. MDVII en hierachter lijkt het Romeinse cijfer IV geschilderd te zijn. Mogelijk verwijst dit naar het vierde jaar van het pontifcaat van paus Julius II, hetgeen dan inderdaad correspondeert met het jaar 1507. Rafaël voegde af en toe aan zijn handtekeningen iets toe dat op tekens of letters leek, maar in werkelijkheid een decoratief karakter had. |
|
Raffaello Sanzio (1483-1520)
Sacra Familia con l'agnello Olieverf op paneel, 29 x 21 cm (1507, linkerafbeelding) Madrid - Prado Olieverf op paneel, 32 x 22 cm (1504, rechterafbeelding) Particuliere collectie Viscount Lee of Fareham |