Paul Verheijen

SIENA BAPTISTERIUM

Doopvont reliëfs

Origineel

De zes reliëfs die tussen 1427 en 1429 zijn aangebracht op het basement van de doopvont in het baptisterium onder de kathedraal van Siena zijn hoogst origineel.
Ze zijn - niet verrassend - gewijd aan het leven van Johannes de Doper.
Er gaat een intens drama vanuit en het perspectief is uniek voor die tijd.
De reliëfs zijn vervaardigd door verschillende kunstenaars (vlnr en boven naar beneden):
  • Aankondiging geboorte
    Jacopo della Quercia (±1374-1438)
  • Geboorte
    Giovanni di Turino (±1385–>1455)
  • Prediking
    Giovanni di Turino (±1385–>1455)
  • Doop van Jezus
    Lorenzo Ghiberti (1368-1455)
  • Arrestatie door Herodes
    Lorenzo Ghiberti (1368-1455)
    Giuliano di Ser Andrea (actief 1403-1427)
  • Banket Herodes
    Donatello (1386-1466)
Jacopo della Quercia was de meest vooraanstaande kunstenaar in Siena.
Toen de plannen voor de doopvont werden gemaakt, kreeg hij de opdracht voor het ontwerp ervan en het vervaardigen van twee reliëfs op de voet.
Jacopo's reliëfs werden echter geteisterd door uitstel en vertraging, zodat het contract voor een ervan, het banket van Herodes, werd overgedragen aan Donatello.

Ook Lorenzo Ghiberti kreeg opdracht voor twee reliëfs.
De opdracht voor deze twee reliëfs kende een complexe geschiedenis.
In juni of juli 1416 ontving Ghiberti de reiskosten naar Siena, waar hij adviseerde over de bouw van de doopvont.
Hij bezocht Siena nog twee keer en op 21 mei 1417 kreeg hij de opdracht om binnen 10 tot 20 maanden twee bronzen reliëfs uit te voeren.
Hij hield zich niet aan dit tijdschema en de reliëfs waren in 1425 nog niet voltooid.
Een document van 16 april 1425 vermeldt dat hij persoonlijk aan een ervan werkte, terwijl de andere in handen was van Giuliano di ser Andrea.
Pas op 15 november 1427 werden de kosten voor het verzenden van de twee bronzen reliëfs naar Siena terugbetaald.

Op het reliëf gemaakt door Donatello krijgt Herodes het afgehakte hoofd van Johannes de Doper gepresenteerd.
Op de achtergrond zijn andere scènes uit dit onthoofdingsverhaal uitgebeeld.
Uit de vier stenen pilaren in de achtergrond steken vier vierkante balken die in perspectief zijn aangebracht.
De twee linkerbalkjes steken naar links en de rechter twee naar rechts waardoor diepte wordt gesuggereerd.
Dit reliëf werd tien jaar later door Leon Battista Alberti (1404-1472) beschreven als kunstenaarstruc.
2016 Paul Verheijen / Nijmegen