SOPHIA VAN ROME
Koude SophieIn het Alpengebied wordt Sophia van Rome als ijsheilige vereerd op 15 mei. Ze wordt daarom ook Koude Sophie of Sophia IJsvrouw genoemd. Het Roomse Martelaarsboek herdenkt haar echter op 30 september.Te Rome de heilige weduwe Sophia, de moeder van de heilige maagden Fides, Spes en Charitas.De oosters-orthodoxe kerk viert haar op 17 september. De drie dochters hebben ook hun eigen feestdag op 1 augustus: Eveneens te Rome het lijden van de heilige maagden Fides, Spes en Caritas, dochters van de heilige Sophia, die onde keizer Hadrianus de kroon van het martelaarschap verwierven.Deze twee korte gedachtenissen maken de merkwaardige samensmelting van een legendarische moeder met drie dochters - genoemd naar drie deugden - duidelijk. Sophia is Grieks voor 'Wijsheid' en Fides, Spes en Charitas is Latijn voor 'Geloof, Hoop en Liefde'. In het Latijn heet moeder Sophia dan Sapientia en in het Grieks haar drie dochters Pistis, Elpis en Agape. Door Paulus staan deze drie deugden nu bekend als de drie christelijke deugden. Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.Er zijn in Nederland weinig meisjes die Geloof, Hoop of Liefde worden genoemd, maar in Engelssprekende landen wel: Faith, Hope, Charity. Sophia was volgens een 7e-eeuwse bron een vrouw uit een niet nader bekende groep vroegchristelijke martelaren, die te Rome aan de Via Latina begraven zijn. In de 8e eeuw werd de ditmaal als weduwe opgevoerde Sophia geïdentificeerd met de moeder van een drietal dochters, eveneens martelaressen, die aan de Via Aurelia begraven zouden zijn. Volgens een andere bron kwamen zij uit Milaan en ondergingen de zusjes een aparte marteldood: Fides door het afstropen van haar huid, Spes door geseling, Caritas door het zwaard. In de iconografie komen ook andere martelscènes voor. Hun moeder begroef haar dochters daarna aan de Via Appia en zou voor haar eigen dood de communie hebben ontvangen uit handen van de paus. In de middeleeuwen verspreidde zich een intense Sophia-verering en de Byzantijnse verering van de gepersonifieerde, goddelijke Sophia uit de oosterse theologie, aan wie kerken werden gewijd onder meer te Constantinopel (Hagia Sophia), Ochrid in Servië, Kiev en Novgorod, maakte vanuit Sicilië en Italië het westerse respect voor moeder Sophia alleen maar groter. Sophia en haar dochters komen voor in de middeleeuwse martyrologia en te Milaan waren haar drie kerken en drie altaren toegewijd. Leo III zou ter ere van hen een mistekst hebben samengesteld die in tijden van nood (met name op bevel van Karel de Grote) werd gelezen. Hun relieken werden op 15 mei 778 overgebracht naar het klooster Eschau bij Straatsburg en deze translatie wordt op deze dag dan ook kerkelijk herdacht. Afbeelding: Icoon uit de Novgorod school - 16e eeuw (Moskou - Tretyakov) |