Symboliek
Dit is een van de belangrijkste Noord-Europese schilderijen die in musea in de Verenigde Staten worden bewaard. Rogier van der Weyden maakte het waarschijnlijk voor de kapel van het Brusselse Sint-Lucasgilde, waarvan hij lid was. Het Sint-Lucasgilde was de naam van stedelijke broederschappen of gilden van kunstenaars en kunstambachtslieden onder de bescherming van Sint-Lucas. De naam van het gilde verwijst naar de evangelist Lucas die volgens legendes ook schilder was.
Met dit paneel staat hij in de traditie van de Galoktotrophousa-afbeeldingen.
Er zijn nog drie kopieën bekend die bewaard worden in het Groeningemuseum in Brugge, de Alte Pinakothek in München en de Hermitage in Sint Petersburg.
In het schilderij combineerde Rogier van der Weyden op voortreffelijke wijze de gotische erfenis van gestileerde patronen met een nieuw gevoel van naturalisme.
Hij herhaalde echter niet alleen wat in zijn tijd gebruikelijk was, maar bewerkte details om een ingewikkeld programma van symbolen te creëren:
- De omheinde tuin in dit schilderij verwijst naar de hortus conclusus en symboliseert de zuiverheid van de Maagd.
- De gesneden figuren van Adam en Eva op de rechterleuning van de troon (1) symboliseren de rol van Christus en Maria bij het verlossen van de mensheid van de erfzonde.
- Maria zit niet op de troon zelf, maar op het opstapje waarmee Van der Weyden haar nederigheid schildert.
- Lucas maakt knielend nederig een schets op een blad papier (2) ter voorbereiding van een geschilderd portret.
- Een open boek op een lessenaar en de stier (3) aan de uiterste rechterrand identificeren Lucas als de evangelist.
|
