Paul Verheijen

JHERONYMUS BOSCH

Antonius

Brokstuk

De voorstelling van Antonius Abt van dit kleine werk van Jheronimus Bosch is rond 1960 sterk geretoucheerd en overgeschilderd.
Het slechts vier millimeter dunne paneeltje is aan alle kanten ingekort en de achterzijde toont alleen het kale eikenhout.
Dit betekent ongetwijfeld dat het een brokstuk is van een oorspronkelijk veel groter schilderij, misschien een triptiek die later ontmanteld is.
De voorstelling sluit sterk aan bij de Antoniustriptiek en bijgevolg de vele hiervan afgeleide Bosch-Antoniussen.

De geknielde en water scheppende Antonius in een omgeving met merkwaardige wezens past geheel in het oeuvre van Bosch.
Veel figuurtjes en details zijn in andere schilderijen van hem terug te vinden.
De staf waarop Antonius steunt is opmerkelijk vormgegeven: een dunne grijzige streep die aan de ene kant is afgelijnd in bruin-zwart, aan de andere kant is gehoogd met heel fijn en onregelmatig aangebracht loodwit en ter hoogte van Antonius' been de kleur van diens gewaad als middentoon heeft.
De heilige is feitelijk alleen te herkennen aan het Antoniuskruis, een T-kruis, op zijn habijt.
Anotonius slaat geen acht op de bizarre monsters voor hem, die hem proberen te verleiden met een gebraden kip en een kan met bier op een gedekte tafel.
Jheronimus Bosch (circa 1450 - 1516)
Antonius (1500-10)
Olieverf op eiken, 39 x 25 cm
Kansas City - The Nelson-Atkins Museum of Art
2016 Paul Verheijen / Nijmegen